مصاحبه با اساتید بیوتکنولوژی در ویژه نامه محصولات تراریخته

زیست‌فناوری می‌تواند راه‌حلی کلیدی برای رشد روزافزون تقاضا برای غذا در جهان باشد. لذا بهره‌برداری هدفمند از زیست‌فناوری با رعایت تمامی جنبه‌های ایمنی و اخلاقی مربوطه منجر به افزایش تولید مواد غذایی و بهره‌وری قابل‌توجه خواهد شد. بررسی دیدگاه‌ها و نظریات فقهی مصرف محصولات تراریخته حاصل از مهندسی ژنتیک ما را به مسائل اخلاق زیستی مربوطه و چگونگی استفاده‌ی صحیح رهنمون خواهد کرد.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، در یازده سال گذشته دومیلیارد هکتار از اراضی جهان زیر کشت محصولات تراریخته رفته و نیز در ۲۰ سال گذشته بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار برای کشاورزان سود داشته است. پیشرفت این فناوری در جهان و نیز ضرورت آشنایی هرچه بیشتر با محصولات تراریخته موجب شد تا هفته‌نامه حریم امام گفت‌وگوهایی با صاحب‌نظران مخالف و موافق این موضوع ترتیب داده و آن را مورد توجه و بررسی قرار دهد.

در این پرونده، دکتر بهزاد قره‌یاضی رئیس امنیت زیستی کشور از ریشه تاریخی اصلاح نباتات و نیز اهمیت  تراریخته در رشد و اعتلای اقتصاد کشور و ضرورت توجه  به مهندسی ژنتیکی کشور سخن گفته است.

او که در این زمینه تاکنون فعالیت‌های چشمگیری داشته در بخشی از گفتگوی خود بیان می‌کند: دربارۀ مراجع، طبیعتاً ما همیشه تابع محض و بی‌چندوچون مراجع هستیم. در سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۹ از همۀ مراجع عظام نظرخواهی شد و بدون استثنا عمل مهندسی ژنتیک و استفاده از محصولات تراریخته را تأیید کردند. مثلاً مقام  معظم رهبری در فتاوای متعددی فرموده‌اند که عمل مذکور (یعنی مهندسی ژنتیک) تغییر شکل گیاهان و استفاده از محصولات تراریخته فی‌نفسه اشکال ندارد. آیت‌الله سیستانی، آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله شاهرودی، آیت‌الله جوادی آملی تأیید کرده‌اند. تا این جای کار همه چیز روشن است؛ اما از زمانی که برنامۀ ششم تحویل مجلس شده است، موج جدیدی به وجود آمده است. ارادۀ دولت این است که آن قانون روی زمین مانده را اجرا کند، قانونی که دولت را مکلف می‌کند تمهیدات لازم برای توسعۀ کشت محصولات فراریخته را فراهم کند.

قره‌یاضی می‌گوید: مراجع فرموده‌اند اگر هر چیزی زیان‌آور باشد، مسئولیت تشخیص زیان‌آور بودن یا نبودن محصولات تراریختی برعهدۀ دانشمندان است. دانشمندان هم این کار را کرده‌اند و بی‌زیان بودنش را تأیید کرده‌اند؛ بنابراین هیچ ابهامی باقی کرده نمی‌ماند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمجتبی نورمفیدى استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در گفتگویی نکات تازه و  قابل توجهی را در باب «فقه تراریخته» مورد توجه قرار داد و مهندسی ژنتیک را به عنوان یکی از مسائل مستحدثه از جنبه‌های مختلف فقهی مورد ارزیابی و دقت نظر قرار داده است.

او می‌گوید: اگر غرض طرح یک اشکال در مورد مهندسی ژنتیک است به این معنی که چون مهندسی ژنتیک موجب می‌شود محصولات به دست آمده از این طریق هویتی جدید و تازه پیدا کنند و بنابراین ممنوع است، این هم صغرویا و هم کبرویا محل تامل است. اما این‌که صغرویا محل تأمل است از مطلبی که از قول متخصصین این امر نقل کردید معلوم می‌شود چون آن‌ها این را نفی می‌کنند؛ همین که مسئله کسب هویت جدید محل اختلاف است کافی است. به علاوه ملاک و مرجع در این امور عرف است. باید دید این محصولات وقتی به عرف عرضه می‌شوند آیا آن‌ها را با همان هویت قبلی می‌شناسند یا با هویت جدید. اما از نظر کبروی هم بر فرض بگوییم این محصولات تغییر هویت پیدا می‌کنند، ولی این مشکل ندارد. چه اشکالی دارد یک محصولی با دست‌کاری در ژن‌هایش اساساً تبدیل به محصول دیگری شود و هویت تازه‌ای پیدا کند. پس کبرویا هم مانعی ایجاد نمی‌شود.

این استاد حوزه همچنین می‌افزاید: نمی‌توان با استناد به ضررهای احتمالی در آینده مانع فعالیت در این زمینه شد و تجارت و فروش آن را ممنوع کرد. چون این کار به دواعی عقلایی قابل توجهی انجام می‌شود. آنچه در توجیه  مهندسی ژنتیک و فعالیت در این عرصه گفته می‌شود مسائل مهمی است. مثلاً در بخش کشاورزی و محصولات غذایی این برنامه می‌تواند یک راه‌حل کلیدی برای رشد روزافزون تقاضای غذا در دنیا ما در آینده با توجه به کمبود باشد. حتماً منابع آبی و مراتع و جنگل‌ها و تغییرات آب و هوایی و شوره‌زار شدن زمین‌ها، در زمینه تأمین غذای جمعیت روزافزون جهان مشکل پیدا خواهیم کرد. حال اگر برنامه‌ای اجرا شود که به افزایش کمی و کیفی این محصولات کمک کند و بهره‌وری تولید را بالا ببرد و قابلیت تولید در شرایط اقلیمی دشوار را داشته باشد و در ضمن کاربرد سموم و مواد شیمیایی را محدود کند و مقاومت در برابر آفات و بیماری‌های گیاهی را افزایش دهد، آیا این‌ها کافی نیستند تا ما با وجود ضررهای احتمالی به آن اقدام کنیم؟ این‌که گفته شد اقدام به ضرر دنیوی محتمل با وجود داعی عقلایی نه عقلا قبح است و نه عقلائا مذموم می‌باشد کاملاً بر مهندسی ژنتیک منطبق است.

حجت‌الاسلام نورمفیدى همچنین در این گفتگو به برخی از سؤالات فقهی و حکم شناسی تراریخته پرداخته و تأکید دارد باب «فقه بیوتکنولوژى» گشوده شود.

سمیرا کهک دبیر شورای مشورتی مرجع ملی ایمنی زیستی و عضو هیئت‌مدیره انجمن علمی ایمنی زیستی ایران در  مصاحبه‌ای اطلاعات بسیار خوب و جامعی را در مورد محصولات تراریخته و فرآیند تولید آن و تفاوت گیاهان تراریخته با گیاهان دیگر بیان کرده و می‌گوید خوردن غذا ترا ریخته هیچ تأثیری در ژن‌های ما ندارند.

او اظهار می‌کند: تقریباً صد در صد بازار تبادلات جهانی از محصول تراریخته است و مصرف‌کننده تنها می‌تواند از نوع تراریخته مصرف کند. مثلاً در مورد سویا بر اساس آمار منتشر شده ۸۲ درصد سطح زیر کشت این محصول تراریخته است و چون محصولات تراریخته عملکرد بالاتری دارند در نتیجه میزان سویای تولیدی می‌تواند چیزی در حدود ۹۰ درصد و یا بیشتر باشد یعنی بیش از ۹۰ درصد سویای جهان تراریخته است. صد در صد سویا، شکر، قند، ذرت، کلزا و پنبه مصرفی مردم آمریکا و اروپا تراریخته است. ژاپنی‌ها سالانه ده‌ها میلیارد دلار محصولات غذایی تراریخته دارد و مصرف می‌کنند. ایران نیز با واردات و مصرف سالیانه قریب به ۵ میلیارد دلار محصولات تراریخته (به‌طور عمده سویا، کلزا و ذرت) جز مصرف کنندگان اصلی است.

دکتر محمدرضا زمانی رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری و متخصص بیولوژی  مولکولی(زیست‌فناوری) است. وی در گفتگویی ضمن تعریف زیست‌فناوری و حوزه‌های کاربردی و مزایای آن، وضعیت تولید گیاهان و موجودات اصلاح شده ژنتیکی جهان را مورد ارزیابی قرار داده است.

همچنین، دکتر داوود حیات‌غیب معاون دفتر پژوهش و توسعه فناوری محیط‌زیست در نقد محصولات تراریخته و  بیان دغدغه‌های منتقدین سخن گفته و معتقد است این محصولات باید دقیقاً شناسایی و برچسب‌گذاری شوند.

دکتر حسین عسگرى عضو هیأت علمی دانشکده فناوری‌های نوین دانشگاه شهید بهشتی و متخصص فیزیولوژی  مولکولی است. او معتقد است که با استفاده از فناوری‌های ژنتیک مشکلات پیش روی سلامت و توسعه جوامع بشری قابل رفع است و نیز محصول تراریخته سالم‌ترین محصول است.

دکتر آزاد عمرانی دکترای بیوشیمی و عضو هیئت رئیسه اتحادیه ملی محصولات کشاورزی و انجمن ارگانیک ایران و  از منتقدین فناوری تراریخته است. وی ضمن تعریف محصولات ارگانیک و مقایسه آن با تراریخته، از روش‌های دیگر در اصلاح محصولات زراعی سخن به میان آورد و تأکید می‌کند محصولات ارگانیک امتحان خود را پس داده‌اند.

دکتر محمود تولایی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله و رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک نور و رئیس انجمن  ژنتیک ایران، از لازم و ملزوم بودن ژنتیک و حیات و تأثیر علم ژنتیک در ادامه حیات موجودات زنده نکات مهمی را یادآور شده و می‌گوید خداوند طبیعت را مسخر انسان قرار داده است.

او در بخشی‌ از گفتگوی خود عنوان می‌کند: قریب به یک دهه است که این محصولات را داریم استفاده می‌کنیم و تاکنون هیچ‌گونه مخالفتی نبوده است. چرا امروز که قرار است محصول تراریختۀ داخلی حاصل ده سال کار علمی دانشمندان ایرانی به بازار تجارت وارد بشود و اندکی جای کالاهای وارداتی تراریخته را به خودش اختصاص بدهد، همه هیاهو اتفاق بیفتد؟

دکتر سیدعلی‌اکبر بهجت‌نیا عضو هیأت علمی بخش پیراپزشکی در مرکز تحقیقات علوم پزشکی گیاهی دانشگاه  شیراز و سردبیر مجلات کشاورزی دانشگاه شیراز است. او گونه‌های گیاهی و جانوری محصولات تراریخته و نیز اقداماتی که دراین‌باره به دست آورده‌اند را مورد توجه قرار داده و تصریح می‌کند تاکنون خطری از گیاهان تراریخته گزارش نشده است.

دکتر مسعود شمس‌بخش عضو هیات علمی گروه بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و دکترای ویروس  شناسی ملکولی از دانشگاه آدلاید کشور استرالیا می‌باشد. وی بحث تراریخته را موضوعی صرفاً علمی دانست و از ضرورت تراریخته و تغییر ژنتیک در گیاهان و جانوران سخن گفته و معتقد است موضوع ترا ریخته بحثی علمی است که وارد مباحث سیاسی شده.

«بررسی فقهی امکان استناد به ادله مرتبط با ضرر در اثبات نامشروع بودن محصولات تراریخته به قلم دکتر سیدمحسن شیرازی»، «تراریخته و تغییر در خلقت الهی به قلم عبدالمهدی میرصادقی استاد حوزه علمیه قم و رئیس بنیاد علمی فرهنگی فؤاد» و «صدور مجوز سه محصول تراریخته جدید توسط اتحادیه اروپا به قلم زهرا کهریزی» از گزارش‌های این پرونده ویژه می‌باشد.

شماره ۲۳۸ هفته‌نامه «حریم امام» به صاحب‌امتیازی آستان مقدس امام خمینی(ره) و مدیرمسئولی علی جوادی راد، زیر نظر شورای تحریریه، به قیمت ۲۰۰۰ هزار تومان چاپ و منتشر می‌گردد.

استاد حوزه: بررسی ادله مرتبط با ضرر بر جواز محصولات تراریخته دلالت دارد

حجت‌الاسلام والمسلمین عرفایی در نشست تطبیق ادله مرتبط با ضرر بر محصولات تراریخته با تأکید بر ضرورت مراجعه به بینه کارشناسی برای تطبیق قاعده دفع ضرر محتمل بر مصرف مواد تراریخته گفت: بینه کارشناسی در بحث ایمنی غذایی، همان مراجع رسمی هستند که به جمع‌بندی نظرات کارشناسی می‌پردازند و این مراجع احتمال ضرر را مردود دانسته‌اند.

وی با بیان این که اثبات منع شرعی مصرف محصولات تراریخته از این طریق با چالش های متعددی روبروست، گفت: اثبات منع شرعی مصرف محصولات تراریخته با توجه به ادله مربوط به ضرر میسر نیست.

حجت الاسلام عرفایی اظهار داشت: در حکم شرعی محصولات تراریخته چند مبحث مطرح است که اول حکم شرعی تولید محصولات تراریخته چیست و عمل تولید کننده چه حکمی دارد و سؤال بعدی حکم دولت در این زمینه است و سؤال سوم هم این است که مصرف کننده چه حکمی دارد.

وی با بیان این که ما متمرکز بر فعل مصرف کننده شده ایم، اظهار داشت: اولین دلیلی که برای استخراج حکم شرعی مصرف کننده محصولات تراریخته مطرح شده قاعده لا ضرر است و در تحلیل این قاعده شرعی سه بحث وجود دارد؛ یک بحث در رابطه با خود مفهوم ضرر است و دوم این که ضرار به چه معنا است و سوم هم مفاد ترکیبی جمله لاضرر و لا ضرار است.

وی با بیان این که ضرر عبارت از نقصی که در مال و نفس و عِرض ایجاد می شود است، گفت: برخی ضرر را به معنی تنگنا و حرج دانسته اند و مرحوم شهید صدر معتقدند که ضرر ترکیبی از این دو معنی است و تعریف مختار ما هم همین است که نقصی به وجود آید که موجب تنگنا و سختی شود.

حجت الاسلام والمسلمین عرفایی خاطرنشان کرد: آیت الله خویی معتقدند که ضرر بدنی دو گونه است که گاهی در کیفیت بدن است مانند بیماری و گاهی در کمیت بدن است مانند نقص عضو که در هر دو مورد ضرر صدق می کند.

وی با بیان این که چند معنا برای واژه ضرار مطرح شده است، افزود: برخی معتقدند ضرار به معنی مجازات ضرر است و برخی می گویند ضرار ضرری است که نفعی برای  وارد کننده ضرر دارد؛ برخی هم می گویند که ضرار همان ضرر است و تکرارش از باب تأکید است و برخی گفته اند ضرار به معنی ایجاد تنگنا است و برخی گفته اند ضرار به معنی ضرر عمدی است.

این محقق و پژوهشگر حوزوی در تبیین معنای ترکیب لاضرر و لاضرار نیز گفت: اگر معنای واژه «لا» در ترکیب لاضرر و لاضرار نفی تشریع حکم مستلزم ضرر باشد نتیجه این می‌شود که اگر مثلا وضو موجب ضرر باشد بنابر نفی ضرر می‌گوییم وجوب برای این وضوی ضرری تشریع نشده است و چنین وضویی واجب نیست.

وی اظهار داشت: شیخ انصاری معتقد است که مباح بودن ضرر به خود، حکم ضرری نیست بلکه در واقع عبارت است از عدم حکم و بنابرین جواز وضوی ضرری، منافاتی با نفی تشریع هر گونه حکم مستلزم ضرر ندارد. به تعبیر دیگر چنانچه با وجود اباحه ضرر در تشریع، فردی به خودش ضرر وارد کند، چنین ضرری مستند به اختیار خودش هست نه به تشریع الهی. 

حجت الاسلام عرفایی با بیان این که در مورد مصرف محصولات تراریخته فقط احتمال ضرر ادعا شده است، اظهار داشت: برخی معتقدند که قاعده لاضرر تا موضوعش که ضرر است احراز قطعی نشود حکم نهی یا نفی ضرر وجود نخواهد داشت، اما کسانی مانند محقق خویی ره خوف عقلایی را به منزله ضرر دانسته اند که بر این اساس هم باید بر اساس معیار عقلایی عمل کرد و استناد به صرف احتمال کفایت نمی‌کند.

وی با اشاره به این که قاعده دیگری که می شود در رابطه با تراریخته ها از آن استفاده کرد قاعده دفع ضرر محتمل است، گفت: این قاعده می گوید لازم است انسان از ضرری که هنوز به وجود نیامده و احتمال آن می رود اجتناب کند.

وی افزود: برفرض عقلی بودن لزوم اجتناب از ضرر محتمل این پرسش مطرح می‌شود که احتمال در این قاعده به چه معنا است و آیا شامل احتمالات موهوم هم می شود یا این که تنها احتمالات عقلایی را در بر می گیرد.

وی تصریح کرد: از نظر عقلی، هم میزان احتمال مورد توجه است و هم میزان محتمل، به این ترتیب که در مواردی که محتمل، قطع نظر از احتمال دارای اهمیت زیادی باشد، ضعف احتمال تا حدودی قابل جبران است. البته نه به این معنا که قوت محتمل بتواند هر میزان از ضعف احتمال را جبران کند و موجب الزام عقلی شود، چون چنین چیزی مورد حکم عقل نیست. به همین جهت می بینیم با وجود این که در بسیاری فعالیت ها مثل مسافرت خطر مرگ در اثر تصادف و ... وجود دارد، قوت محتمل(مرگ) مانع از اقدام نمی شود، چون درجه احتمال به قدری ضعیف است که قوت محتمل آن را جبران نمی کند.

این استاد حوزه در تطبیق قاعده دفع ضرر محتمل بر مصرف مواد تراریخته ابراز کرد: درباره احتمال ضرر باید به بینه کارشناسی مراجعه شود. در بحث ایمنی غذایی مراجع رسمی وجود دارد که به جمع‌بندی نظرات کارشناسی می‌پردازند و در صورت اختلاف باید به نظر مراجع رسمی مراجعه شود. در مورد محصولات تراریخته حجم مطالعات صورت گرفته مبنی بر سلامت محصولات تراریخته قابل مقایسه با معدود مطالعات مدعی مضر بودن این محصولات نیست. به لحاظ فقهی با تزاحم دو بینه ساقط می‌شوند اما در اینجا یک طرف بینه اولا به لحاظ تعداد بسیار معدود هستند، ثانیا ادعای آنان با نظر مراجع رسمی حوزه ایمنی غذایی مغایر است و ثالثا به لحاظ قوت علمی با اشکالاتی چون عدم مراعات اصول تحقیق و گاه حتی به جعل داده پرداخته‌اند. از این رو احتمال مضر بودن مصرف این محصولات با توجه به این یه امر احتمالی ضعیف یا موهوم است.

حجت‌الاسلام عرفایی در پاسخ به این اشکال که ممکن است گفته شود قوت محتمل ضعف احتمال را جبران می‌کند گفت: این صحیح نیست که قوت محتمل در هر صورتی ضعف احتمال را جبران کند، چون عقل به صرف قوت محتمل مانع اقدام نمی شود، بلکه با سنجش میزان هر دو عامل (احتمال و محتمل) و نتیجه این دو تصمیم می‌گیرد. اگر احتمال خیلی ضعیف باشد، مانند احتمال مرگ در سفرهای درون شهری یا برون شهری با وجود این که در هر دقیقه عده ای از انسان ها در اثر تصادف کشته می شوند، قوت محتمل مانع از اقدام نیست.

وی خاطرنشان کرد: بحث بعدی راجع به آیه تهلکه است؛ منظور از تهلکه چیزی است که باعث هلاکت و نابودی می شود. از دو لفظ "الی" و "القاء" استفاده می شود که آنچه در این آیه مورد نهی است عبارت است از این که انسان خود را در معرض چیزی قرار دهد یا در چیزی بیندازد که سبب هلاکت است یا به آن منجر می شود.  اگر چه برخی از اهل لغت هلاک را به معنای مرگ گرفته اند  اما ابوهلال عسکری معتقد است که اهلاک با اعدام تفاوت دارد و اهلاک اعم از اعدام است و شامل مواردی چون از بین بردن حواس نیز می شود. بر همین مبنا این آیه در کلمات فقها در عداد ادله حرمت اضرار به نفس آمده است.

وی با اشاره به اینکه ممکن است گفته شود حرام است خود را در معرض امراض شدید قرار دهیم افزود: با وجود این احتمال، سوالی دیگر رخ می نماید و آن این که آیا این آیه فقط مواردی که اطمینان به ایجاد امراض شدید هست را در بر می‌گیرد یا شامل موارد خوف عقلایی از ضرر نیز می شود؟

این استاد حوزه ادامه داد: اگر مانند حدیث لاضرر و بر طبق مبنای محقق خوئی (ره) در آن بحث، خوف را طریق عقلایی احراز سبب تهلکه بدانیم، می توانیم این ارتکاز عقلایی را به مثابه قرینه متصله، در استظهار از آیه دخالت داده و معتقد شویم که علاوه بر موارد اطمینان به هلاکت، آیه مبارکه در مواضعی که خوف عقلایی هلاکت وجود دارد نیز جاریست و حرمت شرعی وجود دارد. 

وی افزود: در عین حال در تطبیق بر مصرف محصولات تراریخته همان طور که گفتیم، احتمال ضرر این محصولات در حد احتمال عقلایی نیست و صرف قوت محتمل نیز نمی‌تواند ضعف احتمال را جبران کند. بنابرین تحقق خوف عقلایی نسبت به این موضوع مورد تردید است و بنابرین آیه شریفه نمی تواند حرمت شرعی مصرف محصولات تراریخته را ثابت کند.

یک متخصص ژنتیک: همه مراجع رسمی سلامت محصولات تراریخته را تأیید کرده‌اند

یکی از خوانندگان محترم وبلاگ نظر مفصلی درباره مصاحبه عباس پاپی‌زاده نماینده مجلس با تسنیم درباره محصولات تراریخته ارسال کرده‌اند که به جهت تخصص ایشان در حوزه ژنتیک و تحلیل علمی ارائه شده در نظر ارسالی متن کامل آن را در اینجا منتشر می‌کنیم:
عباس پاپی‌زاده اظهار کرد: محصولات تراریخته از موضوعاتی است که سلامت جامعه را دچار مشکل می‌کند... وی گفت: هرچند تأثیرات منفی تراریخته مسجل نشده است! تا زمانی که این نوع محصولات، بر اساس شاخص‌های سلامت جامعه بی‌خطر اعلام نشود، به‌ناچار  و برای احتیاط  از واردات و تولید آن جلوگیری می‌شود.

عباس پاپی زاده فوق لیسانس مدیریت کشاورزی که مصوبه اخیر کمیسیون کشاورزی، پیشنهاد ایشان می باشد در مصاحبه خود اظهار میدارند که "محصولا تراریخت سلامت جامعه را دچار مشکل می‌کند."

1- جناب پاپی زاده با داشتن تخصص مدیریت، چطور خطرناک بودن محصولات را تشخیص داده اند؟ این در حالی است که متولی رسمی سلامت در کشور (وزارت بهداشت)، سلامت این محصولات را تائید نموده است. همچنین، علاوه بر مرجع داخلی، بسیاری مراجع معتبر خارجی مانند سازمان بهداشت جهانی و اتحادیه اروپا و FDA آمریکا سلامت این محصولات را تائید نموده اند! علاوه بر این مراجع، انجمن ژنتیک جمهوری اسلامی ایران، انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی، انجمن ایمنی زیستی و صدها استاد، عضو هیئت علمی و متخصص ژنتیک و بیوتکنولوژی کشور بارها سلامت و بی خطر بودن این محصولات را تائید نموده اند.  مشخص نیست دقیقا جناب پاپی زاده و همفکرانشان  چه فرد یا سازمانی را واجد صلاحیت تائید سلامت می دانند؟!!  

2- جالب اینجاست که ایشان در ادامه مصاحبه خود اظهار میدارند که "تاثیرات منفی تراریخته هنوز مسجل نشده است". عجب!!! سوالی که از این نماینده باید پرسید اینکه اگر تاثیرات منفی این محصولات به قول ایشان مسجل نشده، چطور ایشان به این نتیجه رسیده اند که "سلامت جامعه را دچار مشکل میکند"؟ 

3- تا جایی که ما میدانیم همواره اصل بر برائت است مگر اینکه خلاف آن اثبات شود. اتهام زدن بدون دلیل در هیچ منطقی پذیرفته نیست. این استدلال که شاید در آینده مشخص شود که یک فناوری خطرناک است استدلال مضحکی است. مثلا میتوان گفت استفاده از تلفن همراه موجب بروز سرطان شود هرچند تا کنون چنین چیزی مسجل نشده ولی شاید یک روز این اثبات شود. پس تا آن روز هرگونه خرید و فروش و استفاده از تلفن همراه ممنوع می باشد!!!!

4- ایشان در مصاحبه میفرمایند هرچند دلیلی برای تاثیر منفی تراریخت در دست نیست ولی برای احتیاط از تولید و واردات تراریخت باید جلوگیری شود! ین مثل این است که شما فردی را بدون دلیل در زندان نگهداری کنید تا شاید یک  روزی دلیلی برای محبوس بودن او پیدا شود!!

5- ایشان در مصاحبه میفرمایند که تولید ارگانیک باید مورد توجه فرار گیرد، باید از ایشان پرسید با توجه به امکانات کشاورزی کشور چطور میخواهند 80 میلیون ایرانی را با محصولات ارگانیک سیر کنند؟!! چطور میخواهند محصول روغن مصرفی کشور یا کنجاله مورد نیاز دام و طیور کشور را از بازار جهانی تهیه کنند؟ در حالی که اکثر این محصولات در دنیا تراریخت هستند و ما نیز در حال حاضر توان تولید داخلی آنها را نداریم. 

6- هزارن نیروی متخصص کشور ظرف چند دهه گذشته در زمینه بیوتکنولوژی کشاورزی تربیت شده اند. ده ها مرکز تحقیقاتی و دانشگاه های مختلف از بودجه عمومی کشور میلیونها دلار صرف بومی سازی این فناوری مهم و سرنوشت ساز در دنیای امروز نموده اند، و امروز با یک مصوبه، تصمیم میگیریم همه این پتانسیل و سرمایه گذاری را به سطل زباله بیاندازیم؟ چرا؟ چون ممکن است در آینده مشخص شود که این فناوری مضر است!!!! چه کسی پاسخگوی خسارت ها و عقب ماندگی کشور در این حوزه خواهد بود؟!!

 

و من الله التوفیق