در حالی که انجمن سودجوی ارگانیک و افراط گرایان محیط زیستی وجود پروتئین Bt در برخی مدلهای تراریخته را دلیل مخالفت خود ذکر میکنند، باید دانست حشره کش هایی که در کشت ارگانیک استفاده میشود سالها است از باکتری زنده Bt استفاده میکنند که بر خلاف ارقام تراریخته Bt امکان تکثیر و باقی ماندن در محصولات و محیط زیست را دارند.
https://telegram.me/SofreSalamat
با استفاده از گیاهان اصلاح ژنتیکی شده (تراریخت) مانع ورود سموم شیمیایی سرطان زا و عقیم کننده به آشپزخانه خود شوید.
https://telegram.me/SofreSalamat
سیناپرس: رییس انجمن ایمنی زیستی گفت: محصولات تراریخته حاصل مهندسی ژنتیک هستند و با استفاده از فناوری زیستی جدید برای بهبود صفات و عملکرد تولید می شوند. پس عقلا و منطقا نباید با این محصولات مخالفت کرد.
همایش ملی «محصولات تراریخته در خدمت سلامت انسان و محیط زیست» روز گذشته در دانشگاه رازی کرمانشاه برگزار شد.
در این همایش یک روزه پس از قرائت استفتا مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید در مورد محصولات تراریخته، ریاست دانشگاه رازی به حضار شرکت کننده در همایش خیرمقدم گفت.
دکتر کهریزی؛ دبیر علمی همایش نیز با اشاره به نقش فناوری های نوین در تحقق اقتصاد دانش بنیان، یکی از این فناوری ها را مهندسی ژنتیک دانست و گفت: دانشگاه رازی کرمانشاه 40 سال قدمت دارد و 4 دانشمند برجسته جهان اسلام، در این دانشگاه حضور دارند. از همین روست که انجمن ایمنی زیستی، این دانشگاه را برای برپایی همایش امروز برگزیده است.
در بخش دیگری از این همایش، دکتر بهزاد قره یاضی؛ اظهار کرد: جامعه ما امروز نه تنها با چالش امنیت غذایی بلکه با چالش امنیت روانی نیز روبه روست که شاید مهم تر از امنیت غذایی باشد.
وی افزود: مهندسی ژنتیک یعنی اینکه عامل وراثت را جدا کرده، بهبود ببخشیم و منتقل کنیم. محصولات تراریخته هم حاصل مهندسی ژنتیک هستند و با استفاده از فناوری زیستی جدید برای بهبود صفات و عملکرد تولید می شوند. پس عقلا و منطقا نباید با این محصولات مخالفت کرد.
قره یاضی با بیان اینکه امروز محصولات تراریخته 180 میلیون هکتار از اراضی جهان را به خود اختصاص داده اند، تصریح کرد: 82 درصد از 111 میلیون هکتار اراضی سویا در جهان تراریخته اند.
وی، سویا، ذرت، پنبه و کلزا را اصلی ترین اقلام تراریخته جهان برشمرد و گفت: ما ایرانی ها اولین برنج تراریخته جهان را تولید کردیم.
استاد پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: ما خیلی وقت است که به واردکننده برنج تبدیل شده ایم که دلیل آن وجود کرم ساقه خوار برنج است. برای رفع این آفت باید از سم دیازینون استفاده کرد که به محیط زیست آسیب می رساند. حال سوال اینجاست که چرا نباید از مهندسی ژنتیک برای جلوگیری از این خطر استفاده کرد؟ در حالی که روش دیگری جز استفاده از سموم شیمیایی خطرناک وجود ندارد.
قره یاضی ادامه داد: محصولات تراریخته هیچ تاثیر مستقیمی بر موجودات غیر هدف ندارند. به همین دلیل فواید اقتصادی آن برای کشاورزان و فواید زیست محیطی آن برای جامعه انکارناپذیر است.
رییس انجمن ایمنی زیستی یادآور شد: با محصولات تراریخته می توان کیفیت های بالایی در محصولات کشاورزی ایجاد کرد . مثلا می توان مقادیر بالای ویتامین آ در برنج تولید کرد. یا مولکول های با ارزش دارویی مثل آنتی بادی ها را در داخل گیاهان به وجود آورد.
وی به مخالفت های صورت گرفته با تولید محصولات تراریخته اشاره کرد و گفت: مراکز علمی معتبر و دانشگاه های مستقل به این نتیجه رسیدند که محصولات تراریخته برای مصرف انسان و محیط زیست ایمن هستند.
استاد پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی افزود: 500 گروه تحقیقاتی مستقل در اتحادیه اروپا در 130 پژوهش طی 25 سال با صرف هزینه 300 میلیون یورو، نتیجه گرفتند که محصولات تراریخته مانند فرآورده های کشاورزی سنتی سالم هستند.
وی تصریح کرد: جمع بندی 1783 مقاله علمی معتبر نشان می دهد که تاکنون هیچ مدرک معتبری دال بر تهدید محصولات تراریخته نسبت به محیط زیست و سلامت انسان مشاهده نشده است.
وی با بیان اینکه ماده 2 قانون ایمنی زیستی، تولید و مصرف و استفاده از محصولات تراریخته را مجاز شمرده است، اظهار کرد: سازمان بهداشت جهانی می گوید تا این لحظه در مورد هیچ یک از غذاهای مهندسی ژنتیک موجود در بازار، حساسیت زایی دیده نشده است.
قره یاضی در پایان گفت: افزایش 22 درصدی تولید محصول، کاهش 37 درصدی مصرف آفت کش های شیمیایی و افزایش 68 درصدی سود کشاورزان نتیجه استفاده از محصولات تراریخته است.
به گزارش خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه کرمانشاه، دانیال کهریزی دبیر علمی همایش ملی "محصولات تراریخته در خدمت سلامت انسان و محیط زیست" در این همایش یک روزه که امروز (13 خردادماه) در دانشگاه رازی کرمانشاه آغاز بکار کرد، هدف از برگزاری این همایش را روشنگری در مورد تولید و مصرف محصولات تراریخته در کشور عنوان و ابراز امیدواری کرد برگزاری این همایش بتواند دستاوردهای خوبی به همراه داشته باشد.
کهریزی اظهار نظر صاحبنظران در خصوص تولید و مصرف محصولات تراریخته در این همایش را در راستای نهادینه سازی فرهنگ تولید و مصرف این محصولات حائز اهمیت دانست.
عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه و دبیر علمی این همایش در ادامه از موافقان و مخالفان محصولات تراریخته خواست تا دیدگاههای خود را بر پایه منطق و استدلال علمی ارائه داده و بر پایه استدلال و منطق عمل کنند.
وی با تاکید بر اهمیت و جایگاه اقتصاد دانش بنیان نقش فناوریهای نو را در تحقق اقتصاد دانش بنیان حائز اهمیت ارزیابی کرد و خواستار ورود به این حوزه شد.
وی در ادامه به ارائه تعریفی از محصولات تراریخته پرداخت و گفت: هر موجود زنده که یک ژن را از جایی دریافت کرده باشد و بواسطه این ژن یک صفت جدید را بدست آورده باشد محصول تراریخته نامیده میشود.
این متخصص ژنتیک افزود: گیاهان و بقیه موجودات زنده ممکن است دچار نقص های ژنتیکی (مثلا حساسیت به بیماری) باشند که می توان با فناوری مهندسی ژنتیک این نقص را برطرف کرد.
به گزارش ایسنا؛ این همایش یک روزه با حضور دکتر بهزاد قرهیاضی استاد تمام پژوهشکده بیوتکنولوژِی کشاورزی ایران و رییس انجمن ایمنی زیستی، رضا رحیمی معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استانداری کرمانشاه، طهمورث الیاسی رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمانشاه، خسرو شهبازی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه و... در کرمانشاه آغاز بکار کرد.
نمایش فیلم مربوط به محصولات تراریخته، مطرح شدن مباحث مربوط به تولید و مصرف محصولات تراریخته، برگزاری نشست پرسش و پاسخ و... از جمله برنامه‌های این همایش یک روزه در استان کرمانشاه خواهد بود.
عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه مهم ترین مزیت کشت محصولات تراریخته، کاهش استفاده از سموم است، گفت: این محصولات باعث کاهش انتشار کربن می شوند.
دکتر عبدالحسن کاظمی؛ عضو فرهنگستان علوم پزشکی کشور در همایش ملی «محصولات تراریخته در خدمت سلامت انسان و محیط زیست» که صبح امروز در دانشگاه رازی کرمانشاه آغاز به کار کرد، با بیان اینکه کشاورزی سنتی، راندمان پایین و ارزش افزوده کمی دارد و موجب آسیب به منابع آب و خاک و محیط زیست می شود، اظهار کرد: یک دانه برنج برای به عمل آمدن در روش سنتی به 70 سی سی آب نیاز دارد. اما می توان با تولید ارقام تراریخته، راهی برای مقابله با بحران آب و فقر غذایی یافت.
وی افزود: گاهی احتمال داده می شود که محصولات تراریخته خطر دارند. عمده کسانی که در مورد سلامت این محصولات تردید دارند، هیچ مدرک معتبر علمی که مورد تایید مراکز آکادمیک معتبر باشد، ارایه نکرده اند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تبریز تصریح کرد: ظرفیت نهایی زمین برای پاسخگویی به نیازهای بشر حداکثر 12 تا 14 میلیارد نفر است. آن هم در صورتی که دست از کشت محصولات تفننی مثل چای و قهوه برداریم و تنها محصولات ضروری کشت کنیم. لذا وظیفه ما این است که به منابع حیاتی کره زمین وفادار باشیم.
کاظمی با بیان اینکه مخالفت با محصولات تراریخته، عمدتا از باب نگرانی برای دیگران نیست، خاطرنشان کرد: ما باید سپاسگزار کسانی باشیم که مهندسی ژنتیک را توسعه می دهند.
دستیابی به کشاورزی پایدار با کشت محصولات تراریخته
در بخش دیگری از این همایش، دکتر مطهره محسن پور؛ عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی، مهم ترین مزیت کشت محصولات تراریخته را کاهش مصرف سموم عنوان کرد و گفت: خیلی از سموم که وارد طبیعت می شوند، قدرت تجزیه پذیری ندارند و خاک و آب را آلوده می کنند. بنابراین کاهش استفاده از سم باعث دستیابی به کشاورزی پایدار می شود.
وی، کاهش انتشار کربن را از دیگر مزایای کشت این محصولات برشمرد و تصریح کرد: در سند زیست فناوری آمده که باید از تکنولوژی هایی استفاده کنیم که باعث پاکیزگی محیط زیست می شوند.
محسن پور افزود: محصولات تراریخته 28000 میلیون کیلوگرم دی اکسید کربن را در سال کاهش می دهند و این معادل دی اکسید کربن تولیدی 12.4 میلیون اتوموبیل در جاده هاست.
وی ادامه داد: می توان با استفاده از مهندسی ژنتیک، محصولات صنعتی همچون پلاستیک های زیست تجزیه پذیر تولید کرد. همچنین زیست پالایی از دیگر مزایای کاربرد این علم در کشت محصولات است.
محسن پور یادآور شد: یکی از نگرانی های مطرح در مورد محصولات تراریخته، جریان ژن است که تاکنون برای آن اسناد معتبری ارایه نشده است.
در ادامه همایش، دکتر کیومرث زرافشانی؛ عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه، با اشاره به آرای مخالفان و موافقان کشت محصولات تراریخته، اظهار کرد: هم اکنون در مزارع استان ما، کشاورزان آنقدر از سموم دفع آفات استفاده می کنند که اثر احتمالی محصولات تراریخته اگر بپذیریم در برابر آن هیچ است.
وی افزود: بنابر آمار اعلام شده، یک سوم غذای بشر توسط 500 میلیون کشاورز خرده پا تولید می شود. این کشاورزان در مقابل هجوم آفات راهی جز استفاده از ارقام تراریخته ندارند.
یکی از دروغ های جناب دکتر علی کرمی و برخی دیگر منفعت طلبان علیه تولید محصولات اصلاح شده یا تراریخته در کشور، ممنوعیت این محصولات در برخی کشورهای اروپایی است در حالی که به هیچ وجه این گونه نیست. برای مثال خیلی شنیده میشود که فرانسه را جزو این کشورها نام می‌برند. این صفحه مشتمل بر تاریخچه اقدامات ضدتراریخته از سوی برخی گروههای تندرو مانند صلح سبز در فرانسه است که بعضا با موفقیت همراه شده است. یک بار در سال 2008 توانستند با فضاسازی رسانه‌ای مسئولان دولتی را به موضع گیری راجع به ممنوعیت وادار کنند که پس از آن دادگاه عالی فرانسه با قاطعیت این ممنوعیت را غیرقانونی اعلام و لغو کرد. با مطالعه تاریخچه مذکور مشخص میشود مراجع علمی و قضایی فرانسه بارها هر گونه ادعا علیه تراریخته را رد کرده‌اند و مصرف آن را مجاز دانسته‌اند.
برای مطالعه آن که ترجمه نسخه فرانسوی است به این آدرس مراجعه کنید:
راجع به کل اتحادیه اروپا نیز باید گفت اداره ایمنی غذایی اتحادیه اروپا اعلامیه‌ای راجع به ایمن بودن محصولات تراریخته صادر کرده است که مطالعه آن هر گونه شبهه‌ای را درباره آنچه در اروپا می‌گذرد رفع میکند:
http://www.euractiv.com/section/science-policymaking/news/no-risk-with-gmo-food-says-eu-chief-scientific-advisor/
همچنین اداره ایمنی غذایی اتحادیه اروپا پاسخ‌های جامعی به شبهات راجع به محصولات تراریخته در ادرس ذیل داده است:
http://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/gmo
نکته مهم اینکه اثرات غیرمستقیم فشارهای رسانه‌ای با ایجاد انتظارات عمومی برای وارد عمل شدن نهادهای سیاسی و قانونگذاری، گاه سیاست‌مداران کشورهای اروپایی را وادار ساخته است در موارد نادر محدودیت‌هایی را اعمال‌کنند، حتی اگر هیچ مستند علمی درکار نباشد (که البته اینها موردی بوده و ممنوعیت مصرف تراریخته در اروپا وجود خارجی ندارد). این امر به موارد متعدد تخطی از معیارهای قانونی و حقوقی در نظام‌های حقوقی امریکا منجر شده است که ناشی از مبانی خاص این نظام‌های حقوقی در شناسایی آرای عمومی به عنوان منبع اعتبار قواعد حقوقی است. به همین دلیل است که این موارد پس از مدتی در دادگاهها مردود اعلام میشود. بدیهی است سودجویانی که دارای پول و رسانه هستند با اطلاع از چنین مبنایی در نظام‌های حقوقی غربی از آن سوءاستفاده کرده و مطامع خود را از این طریق پیش می‌برند. بنابراین در ایران که به مبانی غنی نظام حقوق اسلامی عمل میشود نباید چنین اشتباهاتی صورت گیرد.
نمونه‌ها:
1- مقررات کنگره راجع به آلودگی هوای ناشی از خودروها در سال 1970 ناشی از پاسخ به حساسیت‌های عمومی ایجاد شده درباره محیط زیست از جانب هر دو حزب حاکم برای جلب آرای مردم در انتخابات ریاست جمهوری بود. این مصوبه مستند به هیچ مطالعه علمی راجع به سلامت، هزینه و فایده یا ظرفیت‌های فناوری نبود.
2- ممنوعیت استفاده از Alar در امریکا در سال 1989 تحت تأثیر فعالیت رسانه‌ای شدید برخی ان.جی.او.ها و بدون استناد به هیچ گزارش علمی صورت گرفت.
3- پروفسور کریستین نوسلین ولهارد مدیر مؤسسه توسعه بیولوژی ماکس پلانک آلمان و برنده نوبل پزشکی (1995)، با تأکید بر غیرعلمی بودن ادعاها علیه فناوری تراریخته میگوید: رسانه‌ها و برخی کانون‌های قدرت مثل حزب سبز به آلمانی‌ها القا کرده‌اند که با خوردن محصولات تراریخته ژن خاصی به بدن آنها منتقل خواهد شد. در حالی که این از نظر علمی کاملا غیرمنطقی است و هرگز ژنی از گوشت گاو یا گیاهان نتوانسته به ژنوم انسان داخل شود.
مزارع آزمایشی به طور مستمر نابود میشود و کار مؤثری درباره آن انجام نمی‌گیرد. از حیث عملی عرصه برای دانشمندان زیست‌فناوری تنگ شده است و عملا دیگر هیچ جایی برای عملی کردن ایده‌ها و پژوهش‌های علمی دانشمندان زیست‌فناوری در آلمان وجود ندارد. حتی گاهی دانشگاه‌ها دوره‌های آموزشی خود را به خاطر خشونت‌ها لغو میکنند. پی‌آمد این شیوه آن است که آلمان به طور استثنایی دانشمندان زیست‌فناوری خود را به دیگر کشورها کوچ داده است چرا که در آلمان هیچ آینده‌ای برای آنها متصور نیست.[1]
4- استفن راسچن استاد زیست‌فناوری دانشگاه آچن آلمان، اعلام میکند که تحقیقات زیست‌فناوری در اکثر مناطق آلمان به سختی امکان دارد. وی میگوید: ایالت جنوبی باواریا تنها جایی بود که به دلیل دولت مثبت‌نگر آن زمینی را برای آزمایش ذرت ترارخته در اختیار من گذاشت. اما با نزدیک شدن انتخابات سپتامبر 2008، وزارت کشاورزی و جنگل‌داری این ایالت تصمیم گرفت پژوهش‌های زیست‌فناوری را در باواریا متوقف کند.[2] زیرا حزب اتحاد اجتماعی مسیحی[3] به تصمیم مذکور برای جلب افکار عمومی و آراء مردم احتیاج داشت. این دانشمند آلمانی با تأسف‌انگیز خواندن این شرایط میگوید: «اگر امروز قصد داشتم گرایش خود را انتخاب کنم، احتمالا موضوع دیگری را دنبال می‌کردم.[4] سیاست‌مداران آلمانی از احساسات عمومی به عنوان ابزار جلب رأی در مبارزات انتخاباتی استفاده میکنند.»[5]
5- برخی نویسندگان معتقدند راه‌یافتن ابعاد سیاسی به نظام قانونگذاری و تأثیرپذیری افراطی از افکار عمومی در امریکا به ویژه از دهه 1960 تا 1980 موجب عدم انسجام در معیارهای ایمنی زیستی و ارزیابی خطر شده است. به این شکل که اعمال برخی معیارهای بسیار سخت‌گیرانه عملا هیچ منفعت راجع به سلامت اشخاص یا جلوگیری از خسارت ندارشته و در برخی حوزه برخی معیارهای سهل‌گیرانه موجب آسیب شده است.[6]
[1]. Christiane Nüsslein-Volhard (interview), “Die setzen auch Menschenleben aufs Spiel” [Biotech Opponents Are Playing with Human Lives], The German weekly Focus, available at <focus.de/wissen/wissenschaft/gentechnik/tid-12634/interview-die-setzen-auch-menschenleben-aufs-spiel_aid_350759.html>, accessed Sep. 2013.
[2]. Stephan Roschen, “German GM Research—A Personal Account”, 27 Nature Biotechnology 4, April 2009, p. 318.
[3]. Christlich-Soziale Union.
[4]. Ibid.
[5]. Ibid, p. 319.
[6]. See e.g: Harvey Sapolsky, ed. Consuming Fears: The Politics of Product Risks New York: Basic Books, 1986, and Aaron Wildavsky, But Is It True: A Citizen’s Guide to Environmental Health and Safety Issues Cambridge: Harvard University Press, 1985.
روز سهشنبه 28 اردیبهشت ماه سال جاری یکی از روحانیون جوان به نام علی ارجمند در سمینار برگزار شده از سوی یکی از گروههای شناخته شده مخالف توسعه علمی کشور در دانشگاه آزاد واحد دماوند ضمن مخالفت با دانش مهندسی ژنتیک به ادله وجود نظام احسن در آفرینش استناد کرده و آورده است: "وقتی گفته میشود اصلاح ژنتیک یعنی بشری که بهره ناچیزی از علم دارد، نقایص کار خدایی را اصلاح کرده (که) ما معتقدیم این کار پر ادعا عملا یک اشتباه خطرناک علمی است... این کار مانند داستان آن شخصی است که داشت قرآن تلاوت میکرد، به این کلمه برخورد کرد "شغلتنا" یعنی مشغول کردیم، با خود فکر کرد که قرآن که غلط ندارد پس چرا نوشته شغلتنا! برداشت با خودکار بر روی کلمه شغلتنا خط کشید و نوشت شدرستنا!"
ملاحظات هنجاری موجود در حوزه مهندسی ژنتیک گاه با تحلیل نفس فعل فارغ از هر گونه آثار و نتایج احتمالی منفی یا مثبت ناشی از عمل و گاه با نظر به آثار و پیامدهای فعل بیان میشود. آنچه در استدلال این فرد مورد توجه قرار گرفته است از نوع اول است و در صدد اثبات این امر است که اولا هر گونه اصلاح نباتات و یا هر گونه تغییر در طبیعت دخالت در تقدیر الهی است! و ثانیا چنین دخالتی ممنوع است. این شیوه استدلال اگرچه در فقه شیعه سابقهای ندارد و هیچ فقیهی به نتایج آن ملتزم نمی‌شود اما در سایر نظام‌های فکری امر جدیدی محسوب نشده و از سوی متفکران مسیحی و سکولار غربی دنبال شده است. برای نمونه تد پیترز (Ted Peters) کشیش مسیحی کتاب "بازی در نقش خدا"را در همین راستا تألیف کرده است. وی معتقد است تلاش دانشمندان ژنتیک برای رهایی انسان از محدودیتهای زیستی تحمیل شده بر وی به این معنا است که ما در تصمیمگیری و تعیین اینکه طبیعت بشر چگونه باشد خود را جانشین خدا کردهایم و حال آنکه تعیین شیوه خلقت فقط باید از سوی خدا صورت گیرد. (تد پیترز، بازی در نقش خدا، ترجمه عبدالرضا سالار بهزادی، تهران: نشر نی، 1386، ص56) روبرت سینشایمر، متخصص ژنتیک نیز اینگونه استدلال میکند که اگر با دخالتهایی که متخصصان علوم ژنتیک در طبیعت اعمال میکنند، این تلقی ایجاد شود که خود را به منزله آفرینندگان حیات ببینیم دیگر احترام نسبت به حیات را از دست میدهیم. (Robert Sinsheimer, "Genetic Engineering: Life as a Playing", 86 Technology Review 14, 1983, pp. 14-70) جرمی ریفکین نیز برای اثبات همین تلقی به نوعی طبیعتگرایی مبهم توسل میجوید که طبق آن خلقت دارای جایگاهی مقدس است و تغییر آن جایز نیست. (ر.ک: جرمی ریفکین، قرن بیوتکنولوژی، ترجمه حسین داوری، تهران: انتشارات صبح، 1382)
فارغ از ایرادات اساسی فقهی که به این شیوه استدلال و نتیجهگیری حاصل از آن وارد است در چارچوب اندیشه غرب نیز پاسخ‌های متعددی به آن ایراد شده است. کول ترنر، الهیات شناس و متخصص اخلاق زیستی، شیوه استدلال مذکور را مورد توجه قرار میدهد و آن را جهش بدون دلیل منطقی، فلسفی و الهیاتی از التزام به همراهی با حیات به ممنوعیت متافیزیکی علیه دستکاری فنی و تکنیکی آن میداند. وی معتقد است نسبت دادن تقدس عملکردی به دی.ان.اِ یک تکلف بدون دلیل است و الهیات شناسان باید از این دامها بر حذر باشند: "اندیشیدن به مطالب ژنتیک به عنوان قلمرو انحصاری کبریا و آفرینش الهی، کوچک کردن خدا تا سطح آنزیمهای محدود کننده، ویروسها، و تولید مثل جنسی است. برخورد با دی.ان.اِ که با وجود پیچیده، شگفتانگیز، و ظریف و دقیق بودن تنها یک ماده است، به خودی خود تقدسزدایی نیست." (Ronald Cole-Turner, The New Genesis: Theology and Genetic Revolution, Louisville: Westminster/John Knox, 1993, p. 45)
از سوی دیگر، دقت در روششناسی استنباط در فقه شیعه و فتاوای فقها در مسائل مشابه نشان میدهد هیچ فقیهی به این گونه استدلال ملتزم نمی‌شود. برخی عالمان شیعه در پاسخ به شبهات مطرح در این حوزه به این نکته اشاره کرده‌اند. برخی از آنان در این باره آوردهاند: مهندسی ژنتیک نه مشارکت در خلق به شمار میرود و نه دخالت در امور خالق، بلکه نوعی به کارگیری سنتها و قوانین الهی است که کشف و کاربست آنها بیانگر قدرت عظیم خداوند به شمار میرود. (آیت‌الله سید محمدسعید حکیم، فقه الاستنساخ البشری و فتاوی طبیه، النجف الاشرف: دارالهلال، 1425ق.، ص18. نقل از سیدحسن اسلامی، شبیه‌سازی انسانی از دیدگاه آیین کاتولیک و اسلام، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1386، ص479) آیت‌الله جوادی آملی نیز با اشاره به آیه "لیس کمثله شیء" در این باره میگوید: شبیه سازی حتی اگر در انسان راه پیدا کند، نه آسیبی به توحید میرساند و نه به نظام خلقت. این نظیر کارهای مصنوعی است که در بخش نباتات در گلخانهها انجام میشود. (سیدحسین فتاحی معصوم، مجموعه مقالات و گفتارهای سومین همایش دیدگاههای اسلام در پزشکی، مشهد: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی مشهد، 1384، صص63ـ64. نقل از اسلامی، همان، ص481) همین طور آیت‌الله مکارم شیرازی با اشاره به این حقیقت که اسلام برای علم محدودیتی درنظر نگرفته است تصریح میکند: برخی در تعبیر خود نسبت به دستکاری در ژن زیادهروی میکنند و میگویند این کار شبیه‌سازی و آفرینش از سوی انسان است، حال این که این کار مانند قلمه زدن در کشاورزی است و افزون بر این که نشانه قدرت خداوند است، هیچ اشکالی نیز ندارد. (بیانات در دیدار رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله تهران و هیئت همراه، به آدرس: <http://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=60471&catid=6409&typeinfo=4> accessed May 2016)
همان طور که مشخص است، عالمان شیعه به دلیل نگرش کاملا فقهی خود به جای نگرش کلامی و اخلاقی ترجمه شده از ادبیات غربی در این حوزه، استدلالهای مبهم مطرح شده را نمیپذیرند. در مجموع فقه شیعه بدون توجه به ادله نامعتبر، وجود یا عدم وجود نص را در کنار اصول عملیه و موضوع شناسی کارشناسانه مرکز توجه قرار میدهد. ادله تسخیر، اصل اباحه و قاعده تسلیط در نظام فقهی ـ حقوقی اسلام، اثبات کننده اصل آزادی عمل در رفتارهای حوزه زیستی بوده و قاعده لاضرر و ادله ضمان به خوبی چارچوب و اصول مورد نیاز در حوزه اصلاح ژنتیک را فراهم میسازد. از آنجا که با لحاظ اصل اباحه در اندیشه فقهی دخالت حقوقی قانونگذار یا دولت در تصرفات اشخاص خارج از چارچوب مذکور جایز نیست، هر گونه محدودیت در اقدامات تحقیقاتی و کشاورزی مربوط تولید محصولات در صورتی که آزمایشات علمی خطری را در چارچوب فوق نشان نمیدهند، به معنای دخالت نامشروع در حقوق و آزادیهای مشروع بوده و جایز نیست. هر گونه سخن و اقدامی که صرفا تحت تأثیر جریانات رسانه‌ای یا رویکردهای سایر نظام‌های حقوقی از این مبانی مستحکم فقهی ـ حقوقی فراتر برود تنها به تشتت در سیاستگذاری و قانونگذاری و به طور کلی نظام حقوقی و اقتصادی کشور منجر میشود.
البته حجت الاسلام آقای علی ارجمند به دلیل عدم تسلط بر نظام حقوقی کشور و اسناد بالادستی در بخش دیگری از سخنان خود به عدم وجود مستند قانونی در به کارگیری دانش ژنتیک در اصلاح ارقام کشاورزی نیز اشاره کرده‌اند. در حالی که علاوه بر تأکید بر توسعه همه جانبه زیست فناوری در سند چشمانداز بیستساله، سند ملی زیست‌فناوری و راهبردهای آن مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی به صراحت دولت را به استفاده از فناوری اصلاح ژنتیک نباتات الزام کرده است. سند ملی زیست‌فناوری در بخش آرمانها بر بهبود کمی و کیفی فرآورده‌های کشاورزی ... و تأمین امنیت غذایی کشور با استفاده از زیست فناوری، در بخش اهداف کوتاهمدت بر دستیابی و به کارگیری فناوری زیستی برای افزایش و بهبود کیفیت تولید فرآورده‌های راهبردیِ کشاورزی (گندم، برنج، دانههای روغنی و ...)، در اهداف میانمدت بر کشت حداقل 3 گیاه تراریخته در کشور به مساحت حداقل نیم درصد سطح زیر کشت این قبیل گیاهان در جهان و در اهداف بلند مدت بر افزایش تولید ... به میزان دو برابر هدف برنامه میان مدت و تولید فرآورده‌های صنعتی، غذایی، معدنی و انرژی از طریق زیست‌فناوری به میزان 0.2 درصد تولید کل این فرآوردهها تأکید کرده است. همچنین راهبردهای زیست فناوری (مصوب 28/9/1386شورایعالی انقلاب فرهنگی) دستگاههای ذیربط را موظف کرده است با آیندهنگری برای استفاده سریع از فرصتها ... استانداردها و تأییدیههای لازم را برای ورود محصولات زیست‌فناوری تولیدشده داخلی به بازارهای ملی، منطقهای و بینالمللی فراهم نمایند. حال آنکه با یک جستجوی ساده اینترنتی و دقت در برخی روابط مالی روشن میشود پس از تصمیم دانشمندان و مسئولان برای تولید بومی این محصولات، یک جریانسازی هدفمند و پرهزینه رسانه‌ای و اطلاعاتی تلاش کرده است از اجرای این اسناد قانونی و بالادستی جلوگیری کند.
با توجه به حضور آقای ارجمند در وزارت جهاد کشاورزی (استان البرز) حتما استحضار دارند که طی 20 سال گذشته محصولات تراریخته به صورت انبوه وارد این کشور می‌شده و میشود و به مصرف مردم می‌رسد. بنابراین این پرسش به ذهن می‌رسد که چرا ایشان تا کنون نگران خدشه به اقتدار خداوندگار خود نشده و در این زمینه هشداری نمی‌دانند؟ از آنجا که ایشان فریب‌خورده یک جریان شناخته‌شده رسانه‌ای و اطلاعاتی هستند ممکن است به پاسخ این پرسش و بسیاری پرسش‌های تخصصی دیگر در این حوزه آگاه نباشند، اما آشکار است که بیش‌فعالی این جریان شناخته‌شده از زمانی بود که دانشمندان کشور به ایجاد تحول در کشاورزی از طریق بومی‌سازی این فناوری اندیشیدند و حاصل تلاش بی‌وقفه این جریان نیز در عمل توقف تولید و تقویت واردات بوده است.
مهدی معلی- دانش‌آموخته حوزه علمیه قم و پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی از برنامه ریزی برای تولید برنج تراریخته مقام به خشکی خبر داد و گفت:
پروژه تولید و ایجاد برنج خشکی را در پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی در دستور بررسی داریم و تلاش این است که برنجی تولید کنیم که نسبت به خشکی تحمل داشته باشد.
وی گفت: در این طرح، با تغییر ساختار در ریشه و تغییر ساختار کشت برنج، می توان برنج را مانند گندم بدون نیاز به آب تولید کرد. در صورتی که این هدف محقق شود کشور از واردات برنج بی نیاز خواهد شد.
قره یاضی پیش بینی کرد که تولید این محصول تا ۴ سال آینده در حد گلخانه و آزمایش میدانی انجام شود و دوسال بعد از آن نیز می تواند به تولید انبوه برای بازار برسد.