مقابله با فناوری‌هراسی اولین الزام دانش‌بنیانی

این نوشتار صرفاً در پی تبیین مقوله دانش‌بنیانی اقتصاد ‌مقاومتی با نگاهی به فناوری‌هراسی به عنوان یکی از آسیب‌های پیش‌روی آن است. دانش‌بنیانی بر تولید، انتشار و کاربرد دانش متکی است از این رو اقتصادی دانش‌بنیان محسوب می‌شود که دارای این سه ویژگی باشد و بتواند شرایط لازم برای فناوران و نوآوران را به نحوی تامین نماید که بتوانند ایده‌های خود را از طریق سرمایه‌گذاری، به محصولات نو تبدیل نمایند.

دانش‌بنیان بودن اقتصاد منجر می‌شود تا با خلق فناوری‌های نو که غالباً کم هزینه‌تر، ساده‌تر و پر بازده‌تر هستند بتوان عرضه‌کنندگان اقتصاد را به تولید کالاها و خدمات مورد نیاز مردم با قیمت تمام شده کمتر تشویق کرد و از این طریق بخش تولید را فعال کرده و با سوق دادن تقاضای جامعه به این تولیدات شرایط رشد اقتصادی و تولید ثروت در جامعه را فراهم نمود. بدیهی است که به این نحو با تحت تاثیر قرار گرفتن فعالیت‌های اقتصادی  تاثیر انکارناپذیری در ایجاد ظرفیت‌های جدید اقتصادی و اشتغال نیز مهیا خواهد شد. این امر مستلزم اتکا به دانش و تجربه پژوهشگران و پشتیبانی و حمایت مسئولین کشور است. در حال حاضر به لحاظ بستر قانونی تلاش‌های بسیاری از سوی نظام جمهوری اسلامی ایران برای توسعه فناوری‌های نو به ویژه نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک صورت گرفته است، که از آن جمله می‌توان به جایگاه علم و فناوری در سند چشم‌انداز ایران 1404، قانون برنامه پنجم توسعه، سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، اولویت‌های اعلام شده برای علم و فناوری در نقشه جامع علمی کشور و آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های مرتبط اشاره کرد.

از طرفی یکی از ویژگی‌های مهم دانش‌بنیانی استوار بودن آن بر دانش و تجربه پژوهشگران است: بدین معنا که دانش فنی مورد نظر حاصل توان پژوهشگر داخلی است و تولید حاصل از آن مستقل از تأثیر نوسانات سیاسی، اجتماعی و ... خواهد بود و اقتصادی که بر چنین دانشی استوار باشد در مقابل تهدیدها و مخاطرات مقاوم‌تر و آسیب‌ناپذیرتر خواهد بود. با کسب دانش فنی جدید نیاز به استفاده از نهاده‌های تولید نسبت به تولید از روش‌های سنتی کاهش یافته در نتیجه قیمت تمام شده محصول کاهش خواهد یافت.

با نگاهی دقیق‌تر مشاهده می‌شود که اقتصاد دانش‌بنیان، یک اقتصاد درونزا نیز هست چرا که با اتکا به استعداد و پتانسیل علمی افراد جامعه شکل گرفته است. این اقتصاد مردمی نیز هست چرا که در پی تولید نیازهای ضروری مردم با هزینه کمتر، ساده‌تر و قابل دسترس‌تر است. از طرفی به واسطه تعامل علمی با مجامع علمی دنیا و صادرات محصولات دانش‌بنیان برون‌گرا نیز هست، لذا توجه به دانش‌بنیان نمودن اقتصاد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و تاثیر مهمی بر حمایت و توسعه صنایع خواهد داشت. 

لیکن متاسفانه در جوامع در حال توسعه، از جمله ایران مقاومتی نسبت به پذیرش محصولات جدید وجود دارد. این مقاومت در برابر پذیرش فناوری‌های نو، از جمله معضلات اساسی پیش روی فناوران و نوآوران کشور است که تا حدی ناشی از تلاش واردکنندگان کالاهای خارجی در ایجاد بی‌اعتمادی در مردم نسبت به کیفیت تولیدات داخلی و همچنین ناآگاهی نسبت به فناوری ارائه شده است. در این میان برخی افراد نیز بدون دارا بودن اطلاعات کافی به این موضوع دامن می‌زنند. در حالی که این امر برای فرآیند دانش‌بنیان شدن اقتصاد بسیار خطرناک است. ایجاد هراس درمیان مردم بدون آگاهی، از مواردی است که لطمات جبران ناپذیری به تولید محصولات جدید خواهد زد. آگاهی‌رسانی حق مسلم مردم و خصوصاً مصرف‌کنندگان است ولی هراس‌افکنی و ایجاد شک و تردید بدون آگاهی صرفاً باعث ایجاد تردید و دودلی در میان مصرف‌کنندگان و ضربه زدن به تولید و بی‌انگیزه کردن پژوهشگران و تولیدکنندگان را در پی خواهد داشت. این در حالی است که یکی از اساسی‌ترین مشکلات پیش روی شرکت‌های دانش‌بنیان بازار محصولات آنهاست. به این ترتیب برای از بین بردن یک فناوری و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در این حوزه کافی است بازار فرآورده‌های آن به هر نحو ممکن مختل شود کاری که در مورد فناوری‌ نانو، فناوری هسته‌ای، مهندسی ژنتیک، محصولات تراریخته‌ و سایر فناوری‌های نو صورت گرفته است.

از این رو باید تمامی تلاش خود را در راستای مقابله با فناوری هراسی قرار دهیم و این مساله راهی جز اعتماد به آزمایشگاه‌ها و مراجع معتبر و تخصصی حاکمیتی مورد اعتماد مردم برای بررسی و تایید سلامت این محصولات و  آگاهی‌رسانی و شناساندن ویژگی‌های محصولات ارائه شده تا حد امکان به مخاطبین ندارد.

در این صورت است که می‌توان در چارچوب اقتصاد دانش‌بنیان و با استفاده از ظرفیت‌های علمی کشور شرایط عمل به الزامات اقتصاد مقاومتی را فراهم نمود. باید اختلاف عقیده‌ها و سلایق را کنار گذاشت و با گفتمان علمی نسبت به بیان نظرات پرداخت و قبل از بی‌اعتبار کردن یک محصول شواهد لازم برای آن ارائه دهیم، بکوشیم تا از لجاجت و جهت‌داری خودداری کنیم تا این امر ما را از غافله علم و فناوری دنیا عقب نیاندازد و چنانچه بتوانیم با استفاده از فرصت‌های موجود و فناوری‌های نو گامی در جهت عدم وابستگی و توسعه صادرات برداشته موجبات آسایش بیشتر مردم را فراهم کنیم.

فرحناز رضاپور - کارشناس ارشد سیستم‌های اقتصادی اجتماعی

منبع

غنی‌سازی مواد غذایی با محصولات تراریخته، راه‌حل معضل گرسنگی پنهان

اهمیت غذا و ارتباط آن با سلامتی انسان بر کسی پوشیده نیست. غذای سالم نه تنها باعث بقای انسان می‌گردد بلکه با افزودن سطح سلامتی افراد کارایی آنها را در جامعه افزایش می‌دهد. بنابراین در سال‌های اخیر افزایش سطح ایمنی و تغذیه‌یی غذاها و نیز استفاده از ترکیبات طبیعی به جای ترکیبات سنتتیک و همچنین به‌کارگیری غذاهای با خصوصیات فراویژه در تغذیه افراد مورد توجه ویژه قرار گرفته است.

 غذاهای فراویژه غذاهایی هستند که به عنوان بخشی از غذای روزانه مصرف می‌شوند و دارای منافع فیزیولوژیکی و ارزش غذایی بالاتر بوده یا در کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌ها موثرند. «بیوتکنولوژی غذایی» در تعریف عام شامل فرآیندهایی می‌گردد که دانشمندان برای افزایش میزان تولید، ارزش تغذیه‌یی ایمنی و طعم غذاها به‌کار می‌گیرند. ولی در تعریف خاص «بیوتکنولوژی صنایع غذایی» شاخه‌یی از بیوتکنولوژی است که در زمینه تولید محصولات غذایی و افزودنی‌های غذایی و همچنین ترکیباتی که به عنوان مواد مغذی و غذاهای فراویژه شناخته می‌شوند تمرکز می‌نماید.

تغییر در شیوه زندگی و گرایش روز افزون مردم به سمت غذاهای فرآوری شده و همچنین عدم رعایت تنوع در استفاده از گروه‌های مختلف مواد غذایی، منجر به افزایش نگرانی‌ها در مورد بروز بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی شده است. درصد چشمگیری از جمعیت جهان از کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی که معمولاً «ریزمغذی» نامیده می‌شوند، رنج می‌برند. کمبود در ریزمغذی‌های ضروری باعث ناتوانایی‌های یادگیری، عقب ماندگی ذهنی، بازده پایین کاری، نابینایی و مرگ زودرس می‌گردد. یکی از روش‌های غنی‌سازی عبارت از افزودن یک یا چند ماده مغذی از طریق «مهندسی ژنتیک» به غذای مصرفی متداول است و هدف اصلی غنی‌سازی، رساندن یک یا چند ماده مغذی بطور دایم و به میزان معین به افراد جامعه‌یی است که در معرض کمبود این مواد قرار دارند.

 غنی‌سازی مواد غذایی با ریز مغذی‌ها در مقایسه با سایر راهکارهای پیشگیری و کنترل کمبود ریز مغذی‌ها در جامعه، به عنوان ارزانترین و موثرترین راه برای کاهش شیوع کمبود ریزمغذی‌ها در جامعه مطرح است و در بلندمدت، می‌تواند به صورت پایدار موجب ارتقای وضعیت ریزمغذی‌ها در افراد جامعه شود. محصولات غذایی غنی شده، ریزمغذی‌های مورد نظر را بطور ثابت و با میزان معین، در اختیار افراد جامعه گذارده و نیاز آنان را تامین می‌نماید.

ویتامینA، آهن و ید، سه ریز مغذی مهم در مواد غذایی هستند. «ویتامینA» معمولاً به صورت پیش ویتامینA یا کاروتن در بسیاری از سبزیجات به خصوص هویج، کاهو، اسفناج و گوجه فرنگی وجود دارد. «آهن» در ساختمان هموگلوبین و بسیاری از آنزیم‌های موثر در تنفس سلولی شرکت دارد. بدین جهت عنصر نامبرده در انتقال اکسیژن به وسیله هموگلوبین یا ذخیره آن و تنفس سلولی نقش مهمی ایفا می‌کند. کم‌خونی فقر آهن، شایع‌ترین کمبود تغذیه‌یی در جهان است که در حدود نیمی از تمام انواع کم‌خونی را شامل می‌شود. «ید» از اجزای متشکله هورمون تیروکسین است که هورمون نامبرده از نظر تنظیم نسبت تبادلات مربوط به انرژی در بدن، رشد و تکامل و متابولیسم بسیاری از عوامل مغذی، وظایف مهمی را به عهده دارد. ناهنجاری‌های ناشی از کمبود ید احتمالاً نخستین بیماری تغذیه شناخته شده توسط انسان است. کمبود ید بیشتر به علت نقصان یا فقدان آن در آب اراضی است که با استفاده از آنها انواع غذاهای گیاهی و حیوانی تهیه می‌شود.

سیستم جهانی تغذیه در توزیع مواد غذایی سالم و مغذی چندان موفق نبوده است، مخصوصا در مناطق محروم، اکثریت مردم فقیر دارای کمبود مواد ریزمغذی‌ها هستند. ماده غذایی ممکن است بطور طبیعی گرفتار کمبود ویتامین یا ماده معدنی شود یا در اثر فرآیند اعمال شده روی آن حداقل قسمتی از این مواد را از دست داده باشد. در این صورت می‌توان ویتامین یا ماده معدنی را با استفاده از روش‌های مهندسی ژنتیک به ماده غذایی اضافه نمود تا به این ترتیب کمبود یا نقص آن در مواد غذایی جبران شود. در نتیجه غنی‌سازی محصولات زراعی از طریق مهندسی ژنتیک یک راه‌حل مقرون به صرفه و همچنین سازگار با محیط زیست است. مهندسی ژنتیک سبب افزایش سطح بتاکاروتن در گیاهان می‌شود. توسعه و تولید «برنج طلایی» ثابت کرد که توسط مهندسی ژنتیک می‌توان کاروتنوئیدها را در گیاهان انتقال یا افزایش داد. اخیرا گزارش‌هایی درباره افزایش سطح ویتامین Aدر محصولات تراریخته‌یی مانند: گوجه فرنگی، ذرت، سیب‌زمینی و خردل منتشر شده است. غنی‌سازی روش جدیدی برای پیشگیری از کمبود مواد مغذی نیست و بیش از صد سال است که از این روش برای پیشگیری و کنترل عوارض کمبود برخی از ریزمغذی‌ها استفاده می‌شود. به عنوان مثال، افزودن ید به نمک برای پیشگیری و درمان گواتر که در اثر کمبود ید ایجاد می‌شود، از سال ۱۸۳۱ آغاز شده است. کانادا در سال ۱۹۴۴ غنی‌سازی آرد با ویتامین‌های B1 و B2 را آغاز نمود و پس از چهار سال، شیوع کمبود این دو ویتامین در منطقه‌یی که مردم از نان غنی شده استفاده می‌کردند، بصورت قابل توجهی کاهش پیدا کرد. در فیلیپین غنی‌سازی برنج با ویتامین B1 از سال ۱۹۴۷ آغاز شد و مطالعه انجام شده دو سال پس از اجرای طرح نشان داد که مرگ و میر ناشی از بیماری بری بری که بر اثر کمبود این ویتامین ایجاد می‌شود و می‌تواند کشنده باشد از ۲۴۰۰۰ نفر در سال ۱۹۴۷ به صفر رسیده است. نمونه‌یی دیگر از موفقیت اجرای برنامه غنی‌سازی را می‌توان در کشور ونزوئلا مشاهده نمود. کشور ونزوئلا در سال ۱۹۹۳ تمام آرد گندم و ذرت مصرفی را با آهن غنی ساخت و پس از گذشت یکسال و بررسی کودکان در سنین مدرسه نشان داد که کم خونی در آنها در حد قابل توجهی کاهش یافته است.

غنی‌سازی آرد گندم از حدود ۶۰ سال پیش در کشورهای امریکا و انگلیس اجرا شده است و ریزمغذی‌هایی مثل آهن، کلسیم و ویتامین‌های گروه B به آرد اضافه شده است. از سال ۱۹۹۶، کشورهای مختلف، اسید فولیک را نیز به آرد گندم اضافه کردند. تاثیر اسید فولیک بر کاهش نقایص مادرزادی لوله عصبی، کاهش ریسک بیماری‌های قلبی عروقی، کاهش شیوع سرطان‌ها و آلزایمر است که طی مطالعات متعددی به اثبات رسیده است. سابقه غنی‌سازی در ایران، از سال‌ 1371 با توجه به مشکل کمبود ید و شیوع گسترده گواتر در کشور و با افزودن ید به نمک آغاز شد. در حال حاضر نمک ید‌دار در تمامی نقاط کشور در دسترس قرار دارد.

 با اجرای برنامه غنی‌سازی نمک ید‌دار شیوع گواتر بطور قابل ملاحظه‌یی کاهش یافته است. در حال حاضر برنامه غنی‌سازی آرد با آهن و اسید فولیک در کشور با حمایت وزارت بهداشت و بازرگانی به اجرا در آمده است و نان غنی شده در دسترس مردم قرار دارد.

غنی‌سازی محصولات غذایی توسط مهندسی ژنتیک با افزایش محتوای غذایی و معدنی در محصولات کشاورزی یک رویکرد علمی، منطقی و مقرون به صرفه برای غلبه بر گرسنگی پنهان و مقابله با چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هم برای کشاورز و هم مصرف‌کننده نهایی است. در صورت استفاده از محصولات تراریخته حامل ریزمغذی‌های ضروری می‌توان با هزینه‌یی کمتر مشکل کمبود این مواد را در جوامع فقیر از بین برد و نیازی به مکمل‌های غذایی با صرف هزینه بالا نخواهد بود و در نهایت بیماری‌های ناشی از کمبود مواد ریزمغذی را در جوامع انسانی کاهش داد.

پونه پورامینی- پیمان نوروزی

منبع

خلاف گویی علیه محصولات تراریخته به معنای تشویش اذهان عمومی و قابل تعقیب است

پس از اعلام صریح دکتر ملک‌زاده، معاون پژوهشی وزارت بهداشت، مبنی‌بر تأیید سلامتی کامل محصولات تراریخته موجود در بازار مصرف داخلی و تأکید بر اینکه وزارت بهداشت تنها متولی اعلام سلامتی محصولات غذایی است، وزیر بهداشت نیز با بیان اینکه «نباید مردم را ترساند و حاشیه‌سازی کرد»، افزود: «از ١٠ سال پیش تاکنون هیچ موضوع جدیدی در حوزه واردات و کشت محصولات تراریخته رخ نداده و نخواهد داد و کارشناسان نظرات شخصی خود را وارد رسانه‌ها نکنند». دکتر هاشمی تأکید کرد: «رسانه‌ها در انعکاس اخبار مربوط به محصولات تراریخته دقت کنند و باعث نگرانی مردم نشوند و در حوزه برنج نیز هرچه عنوان می‌شود، شایعه است».

آمار رسمی کشور نشان می‌دهد که از حدود ٢٠ سال پیش واردات سالانه تا بیش از سه میلیارد دلار محصولات تراریخته برای رفع نیازهای استراتژیک کشور رقم خورده است. اگرچه واردات بیش از حد نیاز محصولات کشاورزی در دهه گذشته مورد انتقاد کارشناسان از جمله نگارنده بوده و هست، اما واقعیاتی را هم نمی‌توان چشم‌پوشی کرد؛ واقعیاتی تلخ که تلاشی سخت را برای تغییر آن می‌طلبد. نمونه‌هایی از این واقعیات که باید با لحاظ آن در مورد واردات محصولات کشاورزی از جمله محصولات تراریخته به آن توجه داشت، برای آغاز بحثی سازنده به شرح زیر در معرض نقد کارشناسان و دانشمندان قرار می‌گیرد.
١- کشور ایران در منطقه‌ای خشک قرار گرفته و بحران آب تا حدی جدی است که برخی از غربیان را به این صرافت انداخته است که گویا قرار است تا ٢٠سال دیگر ایرانی روی نقشه وجود نداشته باشد چون همه‌چیز تبدیل به بیابان خواهد شد و مردم ناگزیر از مهاجرت! اگرچه این آرزو را نیز باید در ردیف آرزوی برخی برای ایجاد ناامنی در ایران تلقی کرد، اما واقعیت این است که جایی برای فشار بیشتر به آب‌های زیرزمینی و استفاده از آب‌های موجود برای کشاورزی سنتی باقی نمانده و باید در نحوه استفاده از آب‌های موجود به‌ویژه تأمین حقابه زیست‌محیطی تجدیدنظر جدی به عمل آید که بحث درباره آن مجال مستقلی می‌طلبد.
٢- به دلایل مختلف از‌جمله دلیل پیش‌گفته، ایران از سه دهه قبل بیش از ٩٠ درصد از روغن خوراکی (سویا، ذرت و کلزا) و خوراک دام (ذرت، کنجاله سویا و کنجاله کلزا) خود را از خارج تأمین می‌کرده است. سرمایه‌گذاری‌های به‌عمل‌آمده در دوره قبل مدیریت تیم مهندس حجتی برای کاهش ضریب وابستگی در این دو گروه محصول استراتژیک نیز در هشت سال مدیریت در دولت احمدی‌نژاد بر باد رفت و در انتهای دولت دهم بیش از ١٦ میلیارد دلار محصول کشاورزی وارد کشور شد.
٣- بیش از ٨٢ درصد سطح زیر کشت جهانی، سویا، بیش از ٤٠ درصد ذرت و بیش از ٣٠ درصد کلزای تراریخته است و سهم تراریخته‌ها در سبد تبادل جهانی به‌مراتب بیشتر است.
٤- به‌این‌ترتیب برای کشوری که بیش از ٩٠ درصد سویا و ذرت و کلزای مورد نیاز خوراک دام و روغن نباتی خود را از خارج وارد می‌کند چاره‌ای جز الف) استمرار واردات تراریخته‌ها و ب) تحقیق و توسعه تولید ملی تراریخته‌ها باقی نمی‌‌ماند. با تولید تراریخته‌ها می‌توان محصولات بیشتری که متحمل به خشکی و کم‌آبیاری هستند و محصولات بی‌نیاز از مصرف سموم حشره‌کش شیمیایی و علف‌کش‌های خطرناک تولید کرد.

٥- تراریخته‌ها ٢٠ سال است که رسما در سبد غذایی ١٩٣ کشور از ٢٠٠ کشور جهان قرار دارند. این محصولات در ١٨٠ میلیون هکتار از اراضی ٢٨ کشور جهان کشت و در اغلب قریب‌به‌اتفاق کشورهای دنیا مصرف می‌شوند. اتحادیه اروپایی، اف‌دی‌اِی آمریکا، روسیه، ژاپن و... و سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان بهداشت جهانی و سازمان خواروبار جهانی مصرف این نوع محصولات را مجاز اعلام کرده و بر زیان‌آور‌نبودن آن تأکید کرده‌اند. ماده ٢ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران نیز کشت، واردات، صادرات و مصرف محصولات تراریخته را مجاز دانسته و دولت را مکلف به فراهم‌آوردن تمهیدات لازم برای این امور کرده است. مراجع تقلید عظام ازجمله مقام معظم رهبری نیز مصرف این نوع محصولات را جایز اعلام کرده‌اند.
٦- با وجود همه این شواهد، بلافاصله پس از اعلام عزم دولت مبنی‌بر تلاش برای تولید ملی برخی از محصولات تراریخته، هجمه سازمان‌یافته‌ای در فضای مجازی با حمایت دو خبرگزاری دلواپس و در صداوسیما علیه دولت و به‌ویژه برترین و بالنده‌ترین پژوهشگران و واحدهای پژوهشی ملی کشور مانند پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک، پژوهشگاه رویان و پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شکل گرفت. ترجیع‌بند این تهاجم که همچنان ادامه دارد، ادعاهای گزاف بدون مبنا و سراسر کذب  «تراریخته‌بودن ٤٨ درصد برنج‌های کشور» و «سرطان‌زایی، نازایی، اُتیسم و درنده‌خویی کوسه‌ها و صفات رذیله خوک‌ها در نتیجه مصرف تراریخته‌ها» است! تنها استناد دلواپسانی که ٢٠ سال در مقابل واردات میلیاردی تراریخته‌های خارجی سکوت پیشه کرده بودند، پایان‌نامه دانشجویی بود که استاد راهنما و معاون پژوهشی دانشگاه ذی‌ربط هم بر محدودیت‌های تحقیق وی تأکید و نتایج آن پژوهش را فاقد قابلیت استناد اعلام کرده‌اند. تکذیب مرجع ملی ایمنی زیستی، وزیر علوم، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت مانع از آن نشد تا این مدعیان دلواپس دست از ادعاهای بی‌اساس خود بردارند و همچنان بر فضاسازی و واردات، تولید و پخش به‌اصطلاح «مستند»‌هایی تأثیرگذار بر عوام پافشاری کرده و با استفاده از دو فرد مطرود جامعه علمی و پروفسورنامیدن آنها، دروغ‌پردازی‌های خود را تئوریزه کردند.
٧- نتیجه شایعاتی که وزیر بهداشت نسبت به آن هشدار داده‌اند، نبود امنیت روانی مردم و مصرف‌کنندگانی است که رسانه ملی هرروز در مورد سرطان‌زایی و بیماری‌زایی بخش مهمی از غذای روزمره آنها هشدار می‌دهد درحالی‌که نه مردم امکان اجتناب از این نوع غذا را دارند (چون بخش عمده روغن و خوراک دام آنها از نوع تراریخته است) و نه دولت جز تلاش برای افزایش تولید داخلی کار دیگری می‌تواند بکند (چون در بازار بین‌المللی، بیشتر روغن‌ها، دانه‌های روغنی و خوراک دام تراریخته هستند).  
٨- سؤالی که باقی می‌ماند این است که بالاخره چه نهادی در کشور باید از ایراد آسیب به روان مردم و مصرف‌کنندگان از یک‌سو و پژوهشگران و واحدهای پژوهشی ملی از سوی دیگر صیانت کند؟ آیا صداوسیما «واردات»، تولید و پخش برنامه‌های دلواپس‌کننده در حوزه غذا را متوقف خواهد کرد؟ همه با هم در انتظار اقدامات متناسب رئیس جدید صداوسیما خواهیم ماند.

منبع

سهیلا جلودارزاده: مجلس از تولید محصولات تراریخته حمایت می‌کند

سهیلا جلودارزاده با تأکید بر اولویت فناوری زیستی در دکترین نظام مقدس جمهوری اسلامی با وجود برخی مخالفت‌ها گفت: مهندسی ژنتیک تجلی این فناوری پیشرفته است چگونه ممکن است کسی با مظاهر پیشرفته علم و تمدن به مخالفت برخیزد؟ فناوری مهندسی ژنتیک می تواند با ایجاد گونه‌های اصلاح شده نیاز به سموم شیمیایی را برطرف کرده و از این طریق غذای سالمتری را در سبد غذایی مردم قرار دهد. از طرف دیگر با استفاده از محصولات تراریخته امکان ایجاد گیاهان متحمل به خشکی و کم آبیاری فراهم می شود که به نوبه خود موجب صرفه جویی در مصرف آب می‌شود و این ماده حیاتی را می‌توان به حفاظت از محیط زیست اختصاص داد.همچنین تولید داروهای با ارزش پزشکی در گیاهان و استفاده از این فناوری برای کسب درآمد ارزی بیشتر برای کشور ضرورتی انکار ناپذیر است.

نماینده منتخب مردم تهران در مجلس دهم شورای اسلامی ضمن ابراز خرسندی از اقدامات وزارت بهداشت از وزارت جهاد کشاورزی درخواست کرد تا تولید داخلی اینگونه محصولات با صفات برتر به ویژه محصولات مقاوم به آفات و متحمل به خشکی را تسریع کند.

وی افزود: نظارت بر حسن اجرای قوانین از جمله قانون ملی ایمنی زیستی که دولت را مکلف به فراهم آوردن تمهیدات لازم برای تولید و تجارت محصولات تراریخته کرده است، یکی از وظایف مجلس است که البته در مجالس اخیر مغفول مانده بود.

سهیلا جلودارزاده با ابراز گلایه از انتشار تقطیع شده و دستکاری شده اظهاراتش توسط خبرگزاری سلامت نیوز گفت: این مصاحبه بدون تنظیم وقت قبلی و در مورد مرغ‌های هورمونی و موارد مشابه بود و من یاد ندارم که در مورد محصولات اصلاح شده و تراریخته اظهار نظر کرده باشم. بنابراین به صراحت بر ضرورت استفاده از فناوری های نو از جمله مهندسی ژنتیک تاکید می‌کنم. بدیهی است مجلس دهم حمایت از جامعه علمی و پشتیبانی از دانشمندان و پژوهشگران کشور را سرلوحه برنامه‌های خود قرار خواهد داد.

منبع

نقش اول محصولات تراریخته در کشاورزی جهان

انتشار نتایج حاصل از پژوهش‌های انجام‌شده در دنیا نشان می‌دهد که هر گونه نگرانی احتمالی در رابطه با مصرف گیاهان تراریخته و محصولات مهندسی ژنتیک رد شده و در بیستمین سال تولید و تجاری‌سازی این محصولات همچنان مورد پذیرش مردم و استقبال کشاورزان در سراسر دنیا هستند.

با توجه به اینکه کشاورزی سنتی یکی از مشکلاتی است که در سالهای گذشته دچار تحول شده و رویکرد صنعتی پیدا کرده است؛ کشاورزان استفاده از فناوری های روز دنیارا حق خود دانسته و در بسیاری از مواقع نسبت به آگاهی یافتن از بیوتکنولوژی رغبت نشان داده اند،بیوتکنولوژی که ابزار یا فناوری استفاده از زیست شناسی برای تولید محصولات جدیدی است که منجر به تولید محصولات بهتر کشاورزی و همچنین با کیفیت خواهد شد و مهمترین مزیت آن استفاده حداکثری از سموم و آفت کش ها است؛ این در حالی است که با توجه به واردات محصولات تراریخته به کشور طی سالیان متمادی "مخالفت" با تولید این محصولات و تکیه به تولید داخلی مساله ای سوال برانگیز است.

لزوم استفاده از این فن آوری موجب شده است که در سالهای اخیر بسیاری از فعالان حوزه محیط زیست و کشاورزی در این رابطه صحبت کنند؛عیسی کلانتری-وزیر کشاورزی دولت اصلاحات- با اشاره به اینکه کشورهای بزرگ صادر کننده مواد غذایی از جمله آرژانتین، برزیل و آمریکا، تولید کننده مواد تراریخته هستند، می گوید:"  کشورهایی که مصرف کنندگان بزرگ مواد غذایی هستند، مانند چین و هند، به تولید این محصولات روی آورده اند،عادت داریم با اطلاعات کم، تصمیمات کلان بگیریم،چرا ما باید از پیشرفت و از فناوری‌های مدرن بترسیم؟ مدل‌های قدیمی تحقیقات کشاورزی امروزه پاسخگوی نیاز جوامع نیستند و کشوری مثل ایران که با بی آبی مفرط روبرو است، مجبور به استفاده از فناوری‌های نوین است.

تولید محصولات مهندسی ژنتیک با رشد بیش از 100 برابری سطح زیر کشت گیاهان تراریخته در بیستمین سال تجاری‌سازی این محصولات در دنیا، نشان‌دهنده  مزایای فراوان و استقبال و رغبت کشاورزان از کشت و تولید آن‎ها و رضایت مردم از مصرف این محصولات است.

از سال 1996 که اولین محصولات تراریخته شامل ذرت، سویا و پنبه به بازار عرضه شد تا به امروز که انواع محصولات تراریخته با صفات مختلف تولید و به دنیا معرفی شده است، این محصولات هم چنان نقش اول محصولات کشاورزی را در دنیا ایفا می‌کنند.

در خصوص مزایای محصولات تراریخته گزارش‌های جامع و مستندات علمی معتبر منتشر شده است. یکی از این گزارش‌ها، نتیجه 20 سال پژوهش بر روی ساختار و ترکیبات محصولات تراریخته و محصولات سنتی را ارائه کرده و به این نتیجه دست یافته است که محصولات تراریخته نسبت به محصولات مشابه سنتی خود ضمن کیفیت و کمیت بالاتر، عملکرد و بازدهی بیشتری نیز دارند.

نتایج این پژوهش 20 ساله، نشان‌دهنده مزایای کیفی و کمی قابل توجه محصولات تراریخته و بی‌اعتبار بودن ادعاهای وجود هر گونه ریسک احتمالی این محصولات است. این پژوهش که در مجلهJournal of Agricultural and Food Chemistry  منتشر شده است، با اشاره بر بی‌اساس بودن موارد ادعا شده و فرضی ریسک محصولات تراریخته، آورده است که تمام رویدادهای تراریخته توسط سازمان غذا و داروی آمریکا به طور کاملا دقیق و کارشناسانه با ساختار مشابه سنتی خود معادل‌سازی می‌شود. همچنین تمام رویدادهای تراریخته توسط قوانین سخت‌گیرانه کشور ژاپن قبل از رهاسازی به طور دقیق بررسی می‌شود. این محصولات قبل از رهاسازی کلیه آزمون‌ها و ارزیابی‌های زیست‌محیطی را پشت سر گذاشته و سپس وارد عرصه تولید می‌شوند.

گفتنی است که این پژوهش به رهبری «ویلیام پرایز» پژوهشگر سازمان غذا و داروی آمریکا و «رود هرمن» دانشمند علوم کشاورزی اسکاتلند، روی طیف وسیعی از محصولات تراریخته شامل ذرت، سویا، پنبه، کلزا، گندم، گوجه‌فرنگی، یونجه، برنج، پاپایا، سیب‌زمینی و صفات مقاومت به علف‌کش، حشرات و ویروس و مقاومت به خشکی، سرما و افزایش مواد مغذی انجام شده است وبه نظر می رسد که انتشار نتایج حاصل از پژوهش‌های انجام‌شده هر گونه نگرانی احتمالی در رابطه با مصرف این گیاهان را رد می کند.

 منبع

فناوری محصولات تراریخته راهی برای از بین بردن مسمومیت غذایی

حاصل جدیدترین پژوهش‌ انجام‌شده روی محصولات تراریخته در اروپا نشان داد که محصولات مهندسی ژنتیک و گیاهان تراریخته علاوه بر تمام مزایایی که برای انسان و محیط زیست به همراه دارند، برای رفع مسمومیت‌های غذایی نیز مفید و موثر هستند.
این پژوهش توسط یک گروه از پژوهشگران شرکت‌های علوم زیستی و مهندسی ژنتیک در کشور آلمان انجام شده است. دستاورد این پژوهش، کشف استراتژی جدید برای مبارزه با مسمومیت‌های غذایی با کمک فناوری مهندسی ژنتیک است.

در این استراتژی جدید، پروتئین‌های ضد میکروبی با استفاده از فناوری مهندسی ژنتیک تولید می‌‌شود که قابل استخراج است و می‌تواند در گوشت و سایر محصولات و فرآورده‌های غذایی مورد استفاده قرار بگیرد و از مسمومیت مواد غذایی جلوگیری کند.

این گروه پژوهشی با استفاده از فناوری مهندسی ژنتیک در گیاهان توتون، چغندر قند، اسفناج، کاسنی و کاهو توانستند پروتئین‌های ضد میکروبی به نام کلی‌سین تولید کنند. پروتئین‌های کلی‌سین قادر به از بین بردن گونه‌های مرگبار در E. coli هستند.

پژوهشگران دریافتند که گیاهانی مانند توتون می‌تواند باعث فعالیت سطح بالای کلی‌سین شده، به طوری که در اثر ترکیب دو نمونه کلی‌سین تمام سویه‌های عمده بیماری‌زا در E. coli از بین می‌رود.

حاصل این پژوهش‌ها نشان داد که کلی‌سین‌ها پنجاه برابر بیشتر از آنتی‌باکتری‌های طبیعی در برابر باکتری‌ها فعال هستند. دانشمندان بر این باورند که پروتئین‌ها می‌توانند به عنوان یک استراتژی اقتصادی برای درمان بیماری‌های حاصل از مسمومیت‌های مواد غذایی موثر باشند.

حاصل این پژوهش 16 سپتامبر 2015 در پایگاه علمی بسیار معتبرProceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) به نشانی http://www.pnas.org منتشر شده است.

محصولات مهندسی ژنتیک محصولات سالم و پاکی هستند که بدون استفاده از سموم شیمیایی خطرناک و آفت‌کش‌ها ضمن تامین سلامت انسان، باعث حفظ محیط زیست می‌شوند.

گفتنی است با توجه به مزایای دستاوردهای مهندسی ژنتیک و روند رو رشد تولید محصولات تراریخته در دنیا، ادعا می‌شود که کشورهای اروپایی با کشت و تولید محصولات تراریخته مخالف هستند. در حالی که کشورهای اروپایی مثل اسپانیا، پرتغال، رومانی و جمهوری چک به تولید و تجاری‌سازی انبوه محصولات تراریخته روی آورده‌اند و سایر کشورهای اروپایی نیز منتظر مجوز رهاسازی محصولات تراریخته خود هستند.

در حالی که امروز همه کشورهای دنیا به منافع و مزایای تولید و مصرف محصولات تراریخته پی برده‌اند، کشور ایران با این که روزی سردمدار تولید اولین محصول برنج تراریخته مقاوم به آفات در دنیا بود، با رویکرد فناوری‌هراسانه دولت قبل، از این فناوری عقب افتاد.

امید است که امروز با رویکرد حمایتی دولت و سایر سازمان‌های مسئول، سازمان حفاظت محیط زیست نیز مخالفت‌های خود را کنار گذاشته و با توسعه دانش و فناوری در دنیا هم‌گام شود تا کشور ایران نیز به جرگه کشورهای تولیدکننده محصولات تراریخته در دنیا بپیوندد و از دستاوردهای این فناوری بهره‌مند شود.

منبع

سلامت و استاندارد علف‌کش گلایفوزیست مورد تأیید همه مجامع رسمی

طبق جدیدترین گزارش منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد، «علف‌کش گلایفوسیت» مورد استفاده در کشاورزی و محصولات مهندسی ژنتیک، ایمن است و باعث بروز هیچ‌گونه بیماری و سرطان نمی‌شود. به گزارش پژوهکشده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، «گلایفوسیت» یک علف‌کش سیستمیک با نام تجاری رانداپ است. این علف‌کش در خاک دوامی ندارد و میکروب‌های خاک به سرعت آن را به‌عنوان یک ماده غذایی مصرف می‌کنند. این علف‌کش جزو پرکاربردترین و مهم‌ترین علف‌کش‌ها است که در اغلب مزارع کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته قبلا این احتمال داده می‌شد که باقیمانده سم گلایفوسیت در محصولات غذایی مهندسی ژنتیک باعث بروز نوعی سرطان ‌شود. اما با تحقیقاتی که دانشمندان انجام دادند، هیچ‌گونه مدارکی دال بر وجود ارتباط بین کاربرد گلایفوسیت و محصولات تراریخته و بروز سرطان، مشاهده نشد. به‌طوری که سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد(فائو) نیز طی بیانیه‌ای اعلام کرد که میزان گلایفوسیت مورد استفاده در سموم کشاورزی، سرطا‌ن‌زا نیست و گلایفوسیت مورد استفاده در محصولات مهندسی ژنتیک نیز مطمئن و غیرسرطان‌زا است.

 منبع

اولین حشره تراریخته دنیا تولید می شود

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد با اشاره به انجام آزمایشات میدانی حشرات تراریخته در کشورهای مختلف، پیش بینی کرد که تا پنج سال آینده، اولین حشره تراریخته برای حفظ محیط زیست تولید شود. 

دنیای امروز دنیای فناوری و پیشرفت است. فناوری نوین مهندسی ژنتیک جهت خدمت به رفاه و تامین سلامت و امنیت غذایی انسان و حفظ محیط زیست، به عنوان راهی برای تولید محصولات با صفات و ویژگی‌های برتر در حوزه‌های مختلف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

انتظار می‌رود طیف وسیعی از محصولات مهندسی ژنتیک با مصارف مختلف در حوزه‌های پزشکی، کشاورزی و محیط زیست، دامپروری، آبزیان و شیلات، درخت‌کاری، خوراک دام، میکروارگانیسم‌ها، حشرات و حیوانات تراریخته در پنج سال آینده در جهان رهاسازی و تجاری‌سازی شوند.

براین اساس سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، پیش بینی کرد که تا پنج سال آینده، حشرات تراریخته برای حفظ محیط زیست و کنترل آفات در کشاورزی و مصارف انسانی قابل دسترس شوند.

مگس میوه زیتون مهمترین آفت محصول زیتون محسوب شده و می‌تواند منجر به از بین رفتن تمام محصول یک سال شود. کنترل این آفت بسیار دشوار است؛ چرا که این حشره در مقابل آفت‌کش‌های موجود مقاومت زیادی پیدا کرده است.

با توجه به اینکه زیتون یک محصول تجاری مهم در اروپا محسوب می‌شود و بیش از ۵ میلیون هکتار باغات زیتون در سراسر اتحادیه اروپا وجود دارند؛ تنها در یونان سالانه ۳۵ میلیون یورو برای خرید آفت‌کش و مقابله با آفت مگس زیتون هزینه می‌شود تا از خسارات ۶۵۰ میلیون یورویی پیشگیری شود.

در صورت تایید و دریافت مجوز، آزمایش‌های میدانی در مقیاس کوچک در تولید مگس زیتون تراریخته در اسپانیا انجام خواهد شد.

هدف از این آزمایشات، مبارزه با آفت محصول زیتون از طریق آزاد کردن مگس‌های نر حامل ژن کشنده برای کشتن مگس‌های ماده و جلوگیری از ازدیاد جمعیت این آفت در مزارع است. در آزمایش‌های صورت‌گرفته در برزیل، پژوهشگران از پشه‌های نر تراریخته حامل ژن کشنده نیز استفاده کردند.

اساس این فناوری، آلوده‌کردن تخم‌های حشرات با یک ژن کشنده است. جفت‌گیری مگس‌های نر حامل ژن کشنده با مگس‌های ماده وحشی منجر به از بین رفتن مگس‌های ماده و باقی‌ماندن جمعیت حشره نر می‌شود.

در کشور انگلستان نخستین آزمایشات میدانی حشرات تراریخته در حال انجام است. انتظار می‌رود که تولید حشره تراریخته مگس میوه زیتون به‌ منظور کنترل آفات در محصولات کشاورزی، همچنین برای مصارف انسانی در انگلستان تا ۵ سال آینده قابل دسترسی شود.

پیش‌بینی می‌شود که در ۵ سال آینده، تولید حشره تراریخته Aedes aegypti (پشه تراریخته ناقل بیماری تب دانگ) در کشورهای برزیل، مالزی و جزایر گراند کیمن (Grand Cayman) در انگلستان و سایر حشرات تراریخته در اروپا از جمله بید کلم، کرم سرخ پنبه، مگس میوه مدیترانه‌ای، مگس میوه مکزیکی و مگس میوه زیتون به منظور کنترل آفات و حشرات محصولات کشاورزی رهاسازی شوند.

 خبرگزاری مهر

سلامت محصولات تراریخته بار دیگر بدون هیچ شبهه‌ای تأیید شد

در جدیدترین گزارش منتشرشده درخصوص سلامت و ایمنی محصولات مهندسی ژنتیک، سلامت این محصولات بار دیگر مورد تأیید قرار گرفت. کارشناسان و متخصصان سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) درخصوص بررسی اثرات باقی‌مانده علف‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها از تاریخ ٩ تا ١٣ ماه می ‌٢٠١٦ (٢٤-٢٠ اردیبهشت ١٣٩٥) در ژنو سوئیس یک نشست مشترک برگزار  کردند. در این نشست، بعد از ارزیابی‌ها و بررسی‌های گسترده روی سلامت محصولات تراریخته و اثرات باقی‌مانده گلایفوسیت در انواع محصولات کشاورزی، غذای انسان و محیط‌زیست، اعلام شد که میزان گلایفوسیت مورد استفاده در غلظت‌های کشاورزی، سرطا‌ن‌زا نیست و مقدار گلایفوسیت مورد استفاده در گیاهان تراریخته نیز مطمئن و غیرسرطان‌زاست. گلایفوسیت، ماده مؤثره علف‌کش محبوب راندآپ است. پیش‌تر، سازمان بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) تأیید کرده بود که اثرات سرطان‌زایی گلایفوسیت در محصولات تراریخته ثابت نشده است و به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد، اما اکنون حاصل این نتایج و پژوهش‌های منتشرشده در سازمان بین‌المللی تحقیقات سرطان در دسترس همگان قرار دارد.

انجمن CropLife آمریکا (CLA) و انجمن حمایت از محصول در این کشور نیز با تأیید نتایج و بررسی‌های گروه کارشناسی ارزیابی اثرات علف‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها در سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد و براساس یافته‌های قبلی کارشناسان جهان از جمله اتحادیه اروپایی، ایالات متحده، ژاپن و کانادا با اعلام این خبر که گلایفوسیت مورد استفاده در محصولات تراریخته سرطان‌زا نیست، سلامت محصولات تراریخته را بار دیگر تأیید کرد. همچنین سازمان ایمنی غذایی اتحادیه اروپا (EFSA) در بررسی‌های جامعی که درخصوص سلامت محصولات تراریخته و بیماری‌زایی و سرطان‌زایی گلایفوسیت انجام داد، در نوامبر ٢٠١٥ ضمن تأیید سلامت محصولات تراریخته، اعلام کرد که گلایفوسیت سرطان‌زا نیست و برای انسان خطری ندارد.
آکادمی علوم، مهندسی و پزشکی آمریکا نیز طی گزارشی سلامت محصولات تراریخته را تأیید کرده است. در جدیدترین گزارش این آکادمی که حاصل بررسی ٩٠٠ پژوهش و مطالعه جدید آکادمی علوم، مهندسی و پزشکی آمریکا در سال ٢٠١٦ است، بار دیگر سلامت و مزایای فراوان محصولات تراریخته به اثبات رسید. حاصل این گزارش جدید نیز نشان می‌دهد که ادعاهای وجود مخاطرات در محصولات تراریخته درست نیست و تولید و مصرف محصولات مهندسی ژنتیک، هیچ‌گونه اثرات منفی و سرطان‌زایی و آسیب‌رسانی برای انسان یا محیط‌زیست دربر ندارد.
در این پژوهش دقیق، کشت، تولید، مصرف و تأثیر انواع محصولات تراریخته روی سلامت انسان، محیط‌زیست و کشاورزی و سایر جانوران مورد بررسی قرار گرفته و نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که هیچ‌گونه رابطه‌ای بین بیماری‌‌زایی یا سرطان‌زایی و محصولات تراریخته وجود ندارد. این نتایج از بیش از ٦٠ آزمایش و مطالعه که به طور ویژه روی سمیت محصولات تراریخته انجام شده، به دست آمده است.
از اولین سال تولید محصولات مهندسی ژنتیک تا به امروز، گزارش‌های مستند و متعددی درخصوص سلامت محصولات تراریخته منتشر شده است. برجسته‌ترین این گزارش‌ها مربوط به سازمان بهداشت جهانی، سازمان تجارت جهانی، سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد و سازمان ایمنی غذایی اتحادیه اروپا هستند که همگی آنها سلامت محصولات تراریخته را تأیید می‌کنند. یک گزارش مهم دیگر در اثبات سلامت محصولات تراریخته، گزارش اتحادیه اروپاست. این گزارش طی ١٠ سال، جنبه‌های مختلف ایمنی محصولات تراریخته را بررسی کرده و در نهایت بر سلامت این محصولات مهر تأیید زده است.
گروه PG Economics کشور انگلستان نیز در پژوهش‌های خود که طی ٢٠ سال روی محصولات مهندسی ژنتیک انجام شده است، ضمن نشان‌دادن منافع و مزایای اقتصادی این محصولات، سلامت محصولات تراریخته برای انسان و محیط‌زیست را مورد تأیید قرار داد.
نتایج یک پژوهش ٢٠ساله که در مجله Journal of Agricultural and Food Chemistry منتشر شده است، نشان داد که محصولات مهندسی ژنتیک، علاوه بر داشتن کیفیت و کمیت بالا، محصولات سالمی هستند که هیچ‌گونه تأثیر سوئی بر سلامت انسان و محیط‌زیست ندارند. این مقاله ضمن اشاره به بررسی موارد ادعاشده مبنی‌بر عدم سلامت این محصولات، بر بی‌اساس‌بودن موارد ادعاشده نگرانی از محصولات تراریخته، آورده است که تمام رویدادهای تراریخته توسط سازمان غذا و داروی آمریکا به طور کاملا دقیق و کارشناسانه ارزیابی می‌شوند. همچنین تمام رویدادهای تراریخته، توسط قوانین سخت‌گیرانه کشور ژاپن قبل از رهاسازی به طور دقیق از جنبه‌های مختلف زیست‌محیطی و سلامتی نیز بررسی می‌شود.
نتایج پژوهش ١٥ساله دیگر که در مجله progress in physical geography
 در ژانویه ٢٠١٣ منتشر شد، نشان می‌دهد که محصولات مهندسی ژنتیک به دلیل مزایای فراوانی که دارند، در آینده جانشین محصولات مشابه سنتی خود می‌شوند. براساس نتایج این مقاله، کشت محصولات تراریخته، به افزایش عملکرد و کنترل آفات و علف‌های هرز منجر می‌شود. در عرصه زیست‌محیطی نیز کاهش استفاده از آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌ها باعث افزایش سلامت کشاورزان و حفظ محیط‌زیست شده است.
گزارش مجله Critical Reviews in Biotechnology که با بررسی بیش از هزار مقاله علمی معتبر به تأثیر محصولات تراریخته بر سلامت انسان و محیط‌زیست، در فاصله سال‌های ٢٠٠٢ تا ٢٠١٢ پرداخته بود، نیز نشان داد که محصولات مهندسی ژنتیک، محصولات سالمی هستند و تاکنون هیچ‌گونه سندی مبنی‌بر نگرانی‌های احتمالی آنها بر سلامت انسان و محیط‌زیست وجود ندارد. همچنین حاصل پژوهشی که در مجله معتبر سرطانCURRENT ONCOLOGY در سال ٢٠١٣ منتشر شد، نشان داد که محصولات حاصل از مهندسی ژنتیک، نه‌تنها باعث بروز هیچ‌گونه بیماری و سرطان نمی‌شوند، بلکه کاملا سالم و ایمن هستند و با مزایایی که دارند، به بهبود سلامت و افزایش کیفیت و ارزش غذایی محصولات منجر می‌شوند. به‌این‌ترتیب، براساس حاصل مقالات و مطالعات گسترده و گزارش‌های قبلی و جدید منتشرشده درخصوص سلامت محصولات مهندسی ژنتیک، طبق جدیدترین بیانیه سازمان بهداشت جهانی و سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد «محصولات مهندسی ژنتیک، محصولاتی سالم و پاک هستند که سلامت آنها به تأیید تمامی سازمان‌های مرتبط رسیده است».

منبع

سرمایه‌گذاری در تولید محصولات تراریخته جدید در دنیا

در حالی که هر روز به سطح زیر کشت محصولات تراریخته و تنوع این محصولات در دنیا افزوده می‌شود، محصول بادمجان تراریخته در کشورهای جنوب آسیا تحول بزرگی در تامین غذای سالم مردم ایجاد کرده است.

بادمجان غذای اصلی مردم کشورهای جنوب آسیا است. محصول بادمجان به‌ویژه در مناطق گرمسیری (مانند مناطق جنوبی کشور ما) هر ساله مورد هجوم آفات و بیماری‌های زیادی قرار می‌گیرد. برای مبارزه با این آفات و بیماری‌ها از سموم شیمیایی استفاده می‌شود.

آلودگی محصول با کرم میوه و ساقه بادمجان یا FSB، باعث می‌شود هر سال بیش از 70 درصد از محصول بادمجان (با وجود سمپاشی‌های شدید) در جنوب آسیا به بازار مصرف نرسد. در بعضی از مناطق هندو بنگلادش بادمجان را در فصل رشد هر هفته سمپاشی می‌کنند که حدود 30 سمپاشی در سال انجام می‌شود. با توجه به جمعیت بالای این منطقه و کمبود غذا، کشت و تولید بادمجان تراریخته مقاوم به آفات مشکل غذای این منطقه را حل کرده است.

پس از تصویب کشت تجاری بادمجان تراریخته در 30 اکتبر 2013، بیست کشاورز اقدام به کشت نهال‌های بادمجان تراریخته در مساحتی بیش از دو هکتار در کشور بنگلادش کردند. بنگلادش به عنوان نخستین کشور جهان، کشت تجاری چهار واریته از بادمجان‌ تراریخته مقاوم به آفات را آغاز کرد.

بادمجان تراریخته محصولی است که به کشاورزان کمک می‌کند تا سلامت و مقاومت در برابر آفات و بیماری بادمجان افزایش یافته و استفاده از آن به طور قابل ملاحظه‌ای باعث کاهش استفاده از سموم آفت‌کش و به طور قابل توجهی باعث افزایش عملکرد محصول شده است.

کشت و تولید محصولات مهندسی ژنتیک مزایای اقتصادی و اجتماعی، سلامت غذایی و ایمنی محیط زیست فراوانی به دنبال دارد.

برای بهره‌برداری کشورهای بنگلادش و فیلیپین از محصول بادمجان تراریخته‌ای که عملکرد بالایی دارد، اداره توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) با حمایت دانشگاه کرنل یک کمک مالی سه ساله به میزان 8/4 میلیون دلار برای تقویت ظرفیت تولید و انتشار بادمجان تراریخته جهت توسعه کشت و تولید این محصول در بنگلادش و فیلیپین تعیین کرده است.

این حمایت در راستای مبارزه با گرسنگی و تامین سلامت و امنیت غذایی، بهبود ارزش غذایی، حفظ محیط زیست و افزایش درآمد کشاورزان با استفاده از علوم کشاورزی و فناوری نوین مهندسی ژنتیک در دنیا انجام شده است.

لیلا سرمدی- کارشناس پژوهشکده بیوتکنولوژی

منبع